Showing posts with label গ্ৰন্থ সমালোচনা. Show all posts
Showing posts with label গ্ৰন্থ সমালোচনা. Show all posts

Saturday, 2 March 2019

হেলথ গাইড (গ্ৰন্থ সমালোচনা)

’দেহা থাকিলেহে বেহা ’-আমি সকলোৱে শুনি অহা এষাৰ কথা৷ সুখী জীৱনৰ বাবে সুস্থ শৰীৰ আৰু সুস্থ মন সঁচা অৰ্থতে অপৰিহাৰ্য্য৷ এই সুস্বাস্থ্য লাভৰ উপায় সম্পৰ্কে আকৌ নানা মুনিৰ নানা মত৷ ইয়াৰ মূল কাৰণ হ’ল, আমাৰ শৰীৰ এক জটিল যন্ত্ৰ৷ শৰীৰৰ অংগ-প্ৰত্যংগবোৰ পৰিচালিত হয় নানা ক্ৰিয়া- প্ৰতিক্ৰিয়াৰ জড়িয়তে যিবোৰত মানুহৰ বংশগতি, লিংগ, বয়স আদি বিভিন্ন কাৰকে প্ৰভাৱ পেলায়৷ সেইবাবেই স্বাস্থ্যসম্পৰ্কীয় কোনো কথাৰে সাধাৰণীকৰণ কৰা টান৷ গতিকে আমাৰ দৰে সাধাৰণ ৰাইজে স্বাস্থ্যৰ বাবে কি ভাল বা কি বেয়া এই লৈ প্ৰায়ে দোমোজাত পৰোঁ৷ এনে অৱস্থাত এগৰাকী চিকিৎসকৰ কলমত এই সম্পৰ্কীয় সকলো কথাৰ ব্যাখ্যা আৰু দিহা পৰামৰ্শ সন্নিবিষ্ট হাতপুথি এখনৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনস্বীকাৰ্য্য৷ এই প্ৰয়োজনকে বহুলাংশে পূৰ কৰিছে শেহতীয়াকৈ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা ডা: গীতাৰ্থ বৰদলৈৰ ’হে’লথ্ গাইড’ নামৰ গ্ৰন্থখনে ৷

'হে’লথ্ গাইড’ গ্ৰন্থখন ৰাইজৰ মনত সততে উদয় হ’ব পৰা স্বাস্থ্যসম্পৰ্কীয় নানা কৌতুহলৰ পৰা সুস্বাস্থ্যৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় জীৱনশৈলীৰ দিশসমূহ সামৰি ৰচনা কৰা এখন পূৰ্ণাংগ গাইড৷ গ্ৰন্থখনৰ অধ্যায়সমূহে মূলত: স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় চাৰিটা দিশ সামৰি লৈছে৷ প্ৰথম অংশত সুস্বাস্থ্যৰ বাবে অতীব প্ৰয়োজনীয় সুষম আহাৰ, পানী, টোপনি, ব্যায়াম, পৰিস্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা আদিৰ বিষয়ে পৃথক অধ্যায়ত আলোচনা কৰা হৈছে৷ দ্বিতীয় অংশ জীৱনৰ ভিন্ন সময়ৰ যেনে বয়:সন্ধি, গৰ্ভধাৰণ, বাৰ্ধক্য আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কে আৰু তৃতীয় অংশ চকু, দাঁত, নাক, কাণ, ছাল আদি শৰীৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংগৰ যতন সম্পৰ্কে আলোচিত অধ্যায়৷ গ্ৰন্থখনত প্ৰতিকাৰতকৈ প্ৰতিৰোধেই শ্ৰেয় (Prevention is better than cure) মূলমন্ত্ৰক সৰোগত কৰা হৈছে যদিও শেষৰ অংশত লেখকে বৰ্ত্তমান যুগত সততে দেখা দিয়া জ্বৰ, পানীলগাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ৰক্তচাপ, ডায়েবিটিছ আদি ৰোগৰো পৃথককৈ আলোচনা কৰিছে৷ তাৰোপৰি গ্ৰন্থখনৰ অন্তিম তিনিটা অধ্যায়ে সামৰি লৈছে প্ৰাথমিক চিকিৎসা, সততে উদয় হোৱা কিছুমান প্ৰশ্ন আৰু চিনাকি শাক-পাচলিৰ উপকাৰিতাৰ বিষয়ে৷ সুন্দৰ বেটুপাত আৰু সজ্জাৰে গ্ৰন্থখনে সহজে পঢ়ুৱৈৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈও সক্ষম হব৷ 

ইন্টাৰনেটৰ সহজলভ্য তথ্যৰ যুগতো এনে এখন গ্ৰন্থৰ গুৰুত্ব ইয়াতেই যে ইন্টাৰনেটৰ বিভিন্ন উৎসৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় কথাবোৰ প্ৰায়ে পৰস্পৰ বিৰোধী- যিমানে খুঁচৰিব সিমানে আউল লগাৰ দৰেহে ভাৱ হয়৷ দ্বিতীয়তে অসমীয়া সমাজৰ দৈনন্দিন জীৱনশৈলী আৰু খাদ্য বিচাৰৰ সৈতে খাপ খুৱাকৈ অনলাইন কোনো বিশ্বাসযোগ্য তথ্য বা দিহা-পৰামৰ্শ পোৱা টান৷ মোৰ দৃষ্টিত গ্ৰন্থখনৰ আটাইতকৈ উল্লেখনীয় দিশটো হ'ল লেখকে চিকিৎসাবিজ্ঞানৰ দৃষ্টিৰে সুস্বাস্থ্যৰ বিধিসমূহ সকলোৱে বুজিব পৰাকৈ সহজ-সৰল ভাষাৰে ব্যাখ্যা কৰিছে৷ কেৱল চিকিৎসকৰ নিয়মমাফিক দিহা পৰামৰ্শতে আবদ্ধ নাথাকি লেখকে মানুহৰ শৰীৰৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াৰ আঁৰৰ গৱেষণালব্ধ তথ্যৰো উল্লেখ কৰিছে কিন্তু একেসময়তে বৈজ্ঞানিক বিশ্লেষণৰ আওতাত পৰি পঢ়ুৱৈয়ে যাতে উজুটি নাখায় তাৰ বাবেও তেওঁ সচেষ্ট হৈছে৷



ব্যৱহাৰিক উপযোগীতাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি গ্ৰন্থখনৰ অধ্যায়বোৰ এনেদৰে পৰিকল্পনা কৰা হৈছে যাতে পঢ়ুৱৈয়ে থাওকতে নিজৰ বাবে দৰকাৰী বা প্ৰাসংগিক বিষয়টো বিচাৰি উলিয়াবলৈ সহজ হয়৷ অৱশ্যে স্বাস্থ্য আৰু ফিটনেছৰ যিকোনো কথা জানিবলৈ বিচৰা মোৰ দৰে কৌতুহলী পঢ়ুৱৈ হ’লে এফালৰ পৰা গোটেইবোৰ অধ্যায়ো পঢ়িবলৈ আমনি নাপাব৷ স্বাস্থ্য আৰু ৰোগৰ বিষয়ে এহালিচা, জীৱনৰ ধৰণ-কৰণ আৰু খোজ কঢ়াৰ বিষয়ে সাৱলীল ভাষাৰে লিখা তথ্যসমৃদ্ধ অধ্যায়কেইটা পঢ়ি সঁচাকৈয়ে সুখী হ’লো৷ তাৰোপৰি মোৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিলে ঔষধৰ অধ্যায়টোৱে৷ অধ্যায়টোত ঔষধ কিনাৰ সময়ত জানিবলগীয়া অথচ বিচাৰ কৰি চাবলৈ প্ৰায়ে আহৰি নথকা বহুতো নতুন কথাৰ সম্ভেদ পালো ৷ উদাহৰণস্বৰূপে, বিশ্বজুৰি বিক্ৰী হোৱা ভুৱা ঔষধৰ ৭৫% ভাৰতৰ পৰা যোৱা আৰু ভাৰততে প্ৰচলিত ঔষধৰো ২৫% ভুৱা বুলি জনাৰ পিছত যিকোনো লোকেই হয়তো প্ৰেছক্ৰিপশ্যন নোহোৱাকৈ ঔষধ কিনাৰ আগতে এখন্তেক ৰৈ ভাবি চাবলৈ বাধ্য হ’ব ৷ তেনেদৰেই জৰুৰীকালীন সময়ত কিংকৰ্তব্যবিমুঢ় অৱস্থাত নপৰিবলৈ প্ৰাথমিক চিকিৎসা (First Aid) ৰ বিষয়ে নুন্যতম জ্ঞানখিনি আমাৰ সকলোৰে থকাটো দৰকাৰী৷ কিন্তু এইবিষয়ে প্ৰায়ভাগ শিক্ষানুষ্ঠান বা কৰ্মস্থানত নিয়মীয়া প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ নজিৰ নাই৷ গ্ৰন্থখনৰ এই অধ্যায়টোত লেখকে আকস্মিক দুৰ্ঘটনা, মূৰ্ছা যোৱা, গাঁঠিলগা, মাছৰ কাঁইট লগা, কুকুৰে কামোৰা আদিত কি কৰা উচিত সেইবিষয়ে বিশদ বিৱৰণ দিছে৷ অন্য এটা উল্লেখযোগ্য অধ্যায় হৈছে ’বয়:সন্ধি কালৰ স্বাস্থ্য’, য’ত বয়:সন্ধিৰ সময়ত কিশোৰ-কিশোৰীৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক সুস্থ বিকাশ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় দিশসমূহ আলোচনা কৰা হৈছে৷ এই অধ্যায়কেইটাৰ তথ্যখিনি যিকোনো লোকেই জানিবলগীয়া আৰু জীৱনৰ বাটত সদায়ে মনত ৰাখিবলগীয়া কথা বুলি নিশ্চিতি দি ক’ব পৰা যায়৷

মোৰ দৃষ্টিত ’হে’লথ্ গাইড’ৰ এটা প্ৰশংসনীয় দিশ হ’ল আমাৰ সমাজত প্ৰচলিত হৈ অহা স্বাস্থ্যসংক্ৰান্তীয় কিছুমান অন্ধবিশ্বাস বা ভুল ধাৰণা আঁতৰ কৰিবলৈ লেখকে কৰা আন্তৰিক প্ৰচেষ্টা৷ গ্ৰন্থখনৰ বিভিন্ন অধ্যায়ত তেওঁ চন্দ্ৰগ্ৰহণ বা সূৰ্য্যগ্ৰহণৰ সময়ত আহাৰ গ্ৰহণ কৰা ভালনে, উত্তৰ দিশে মূৰ থৈ শোৱা বেয়া নেকি বা মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত ’দূষিত’ বুলি গণ্য কৰা আদি নানা লোকবিশ্বাসৰ ভিত্তি বিজ্ঞানৰ দৃষ্টিৰে বিশ্লেষণ কৰি দেখুৱাইছে৷ তেনেদৰে আকৌ, আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ নিত্যনৈমিত্তিক কিছুমান কাম যেনে হাত ধোৱা, খোজ কঢ়া বা ভালকৈ শুৱাৰো যে স্বাস্থ্যসন্মত নিয়ম বা পদ্ধতি আছে তাৰো বিৱৰণ দিয়া হৈছে৷ ইয়াৰ লগতে গ্ৰন্থখনত সন্নিবিষ্ট কৰা ’আমাৰ শৰীৰ এক আচৰিত যন্ত্ৰ’ নামৰ টোকাবোৰতমানৱদেহৰ বিষয়ে কৌতুহলোদ্দীপক কিছুমান তথ্যৰ উল্লেখ আছে যিবোৰে আমাক নিজৰ শৰীৰটোৰ বিষয়ে অধিক জানিবলৈ উৎসাহ যোগাব৷ উদাহৰণস্বৰূপে, ৰামায়ণৰ কুম্ভকৰ্ণৰ অস্বাভাৱিক টোপনি আৰু ভোক প্ৰকৃততে যে ক্লেইন লেভিন নামৰ এটা প্ৰকৃত ৰোগৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে সেয়া জানি আমোদ পালো৷

সামগ্ৰিকভাৱে ’হে’লথ্ গাইড’ত মোৰ ভাল লগা দিশটো হ’ল অন্য কিছুমান স্বাস্থ্যসম্পৰ্কীয় গ্ৰন্থৰ দৰে সুস্বাস্থ্যৰ বাবে মানি চলিবলগীয়া বিশেষ খাদ্যপ্ৰণালী (ডায়েট) বা ব্যায়ামৰ নীতি-নিয়মেই এই গ্ৰন্থখনৰ সৰ্বস্ব নহয়৷ অথবা ’ত্ৰিছ দিনত সুস্বাস্থ্য লাভ’ৰ দৰে স্বাস্থ্যৰক্ষাৰ সহজ পথ দেখুওৱা বা বিয়াগোম প্ৰতিশ্ৰুতিও দিয়া নাই৷ তাৰ পৰিৱৰ্ত্তে স্বাস্থ্য ভালে ৰাখিবলৈ আমি চকু দিবলগীয়া দিশবোৰৰ ’কিয় আৰু কেনেকৈ’ তাৰ প্ৰকৃত সম্ভেদ দিয়াৰ চেষ্টা কৰিছে লেখকে৷ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰা বিধিবোৰ যিকোনো লোকৰ জীৱনৰ সৈতে সুবিধা মতে খাপ খুৱাই ল’বপৰাকৈ নমনীয়ও৷ দৈনন্দিন জীৱনৰ সৰু-সুৰা ক্ষেত্ৰতে অলপ সালসলনি কৰি যিকোনো মানুহেই এটা সুস্থ জীৱন কটাব পাৰে৷ ইয়াৰ বাবে মাথোঁ লাগে অলপ স্বাস্থ্য সচেতনতা আৰু সুস্থ জীৱনশৈলী ধৰি ৰখাৰ কিছু উদ্যম-এই ধাৰণাকে গ্ৰন্থখনে প্ৰতিপন্ন কৰে৷

পঢ়ুৱৈ হিচাপে ’হেলথ্ গাইড’ত মোৰ কিছু অসন্তুষ্টিও ৰৈ নোযোৱা নহয়৷ উদাহৰণস্বৰূপে, গ্ৰন্থখনত মানসিক স্বাস্থ্য সম্পৰ্কে এটা পৃথক অধ্যায়ত আলোচনা কৰি লেখকে সাধাৰণ বিধিসমূহৰ উল্লেখ কৰিছে যদিও এই বিষয়ে অধিক তথ্য আৰু আলোচনাৰ থল থাকিল যেন ভাৱ হ’ল৷ সুস্বাস্থ্যৰ বাবে শৰীৰ আৰু মনৰ সুস্থতাৰ গুৰুত্ব সমানেই হ’লেও আমাৰ সমাজত এতিয়াও মানসিক স্বাস্থ্য সম্পৰ্কে প্ৰয়োজনীয় সচেতনতা অহা নাই ৷ বিশেষকৈ বিষণ্ণতা (depression), উদ্বিগ্নতা (anxiety) আদি বৰ্তমান সমাজত প্ৰায় সকলোৰে জীৱনৰ বিভিন্ন স্তৰত দেখা দিয়া সাধাৰণ ৰোগ যেন হৈ পৰিছে, কিন্তু এই ৰোগবোৰৰ প্ৰাবল্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি নিৰাময়ৰ উপায়ো বেলগ বেলেগ হ’ব পাৰে৷ গতিকে এইসম্পৰ্কে মুকলিকৈআৰু অধিক চৰ্চাৰ প্ৰয়োজন৷ তেনেদৰে গ্ৰন্থখনত চিনাকি শাক-পাচলিৰ উপকাৰিতা সমূহত কোনবিধ শাক বা পাচলি কি ৰোগৰ বাবে উপকাৰী তাৰ এখন চমূ তালিকা দিয়া হৈছে৷ কিন্তু গ্ৰন্থখনৰ বাকী অধ্যায়বোৰত বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগীৰে বিশ্লেষণ কৰাৰ দৰে কোনবিধ শাক বা পাচলিয়ে শৰীৰৰ ব্যাধিত কেনেদৰে উপকাৰ কৰে তাৰ চমু ব্যাখ্যা থকা হ’লে সুখী হ’লোঁহেতেন৷ অৱশ্যে এইটো মোৰ ব্যক্তিগত মতহে৷ অন্য পঢ়ুৱৈয়ে সিমানখিনি তথ্য বা বিশ্লেষণ নিবিচাৰিবও পাৰে৷

স্বাস্থ্যৰক্ষাক মূল বিষয়বস্তু হিচাপে লৈ অসমীয়া ভাষাত দুই এখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশ পাইছে যদিও মোৰ ধাৰণাত আধুনিক চিকিৎসাবিজ্ঞানৰ দিশৰ পৰা সকলো খুঁটি নাটি মাৰি এজন চিকিৎসকৰ কলমত প্ৰকাশ পোৱা এইখনেই প্ৰথম আৰু একমাত্ৰ হে’লথ্ গাইড৷ গতিকে গ্ৰন্থখন অসমীয়া সাহিত্যৰ এই দিশত বাটকটীয়া বুলি বিবেচনা কৰিব পাৰি৷ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কে সকলোবোৰ কথা সামৰি এখন পূৰ্ণাংগ গাইড ৰচনা কৰাতো ভুৰুকাৰ হাতী ভৰোৱাৰ দৰে কথা৷ তথাপিও মই ভাৱো, লেখকে সুস্বাস্থ্য বৰ্ত্তাই ৰখাৰ বাবে দৰকাৰী সকলো বিধি সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজে বুজাকৈ প্ৰাঞ্জল ভাষাৰে ফঁহিয়াই দেখুওৱাত সক্ষম হৈছে৷ গতিকে মোৰ দৃষ্টিত ডা: গীতাৰ্থ বৰদলৈৰ ’হে’লথ্ গাইড’ স্বাস্থ্য সচেতন প্ৰত্যেক অসমীয়াই নিৰ্ভৰ কৰিব পৰা আৰু প্ৰতিঘৰতে হাততে পোৱাকৈ ৰাখিবলগীয়া এখন গ্ৰন্থ৷



Tuesday, 24 December 2013

চকলেট_গীটাৰ_ম’ম’জ: পঢ়ুৱৈৰ দৃষ্টিৰে

সংগীতৰ জগতত প্ৰতিষ্ঠা লাভৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰি থকা এজন অসমীয়া যুৱক, জোছেফ৷ কেইবাগৰাকী প্ৰেয়সীৰে সৈতে তিক্ততাপূৰ্ণ আৰু বিফল সম্পৰ্কৰ অন্তত জোছেফে গল্প-উপন্যাসত থকাৰ দৰে অদৃষ্টই নিৰ্ধাৰণ কৰি থোৱা জীৱনৰ প্ৰকৃত সংগী (soulmate) গৰাকীৰ সন্ধানত নামে৷ বোলছবিৰ নায়কৰ ক্ষেত্ৰত হোৱাৰ দৰে আঠবছৰৰ আগতে গুৱাহাটীৰ কোনো এটা বাছ আস্থানত বাটৰ সিপাৰৰ পৰা তেওঁলৈ চাই এগৰাকী যুৱতীয়ে মিচিকিয়াই হঁহাৰ মুহুৰ্তটোৱে সেই অদৃষ্টৰ ইংগিত বুলি তেওঁ ধৰি লয়৷ উদ্ভট যেন লাগিলেও তেওঁৰ প্ৰিয় বন্ধু উৎপলেও জোছেফৰ এই সন্ধানত সহায় কৰে৷ কিন্তু সমস্যা হ’ল, সেই বিশেষগৰাকীৰ কোনো তথ্যই জোছেফৰ হাতত নাই৷ নাম-ঠিকনাতো দূৰৰে কথা তেওঁৰ চেহেৰাটোৱে জোছেফৰ সঠিককৈ মনত নাই৷ কেৱল মনত আছে-সেইদিনা তেওঁ এটা ছাই-বৰণীয়া স্কাৰ্ট পৰিধান কৰি আছিল৷ তথাপিও হতাশ নহৈ দুয়ো বন্ধুৱে কেৱল এই কথাটোকে ভেঁটি হিচাপে লৈ ইন্টাৰনেট আৰু বন্ধুবান্ধৱৰ সহায়েৰে সন্ধানত নামি পৰে৷ এনে এক অহেতুক আৰু ৰোমান্তিক বিলাসপূৰ্ণ সন্ধানেৰে আৰম্ভ হৈ দুয়ো বন্ধুৰ ঘটনাবহুল জীৱন পৰিক্ৰমা কিদৰে আগবাঢ়ে তাৰে কাহিনী কেনী দেউৰী বসুমতাৰীৰ চকলেট_গীটাৰ_ম’ম’জ’ (Chocolate Guitar Momos) নামৰ উপন্যাসখন৷

কিতাপখনৰ বেটুপাত
২০১৩ চনত মুক্তি পোৱা ‘লোকেল কুংফু’ নামৰ প্ৰথম অসমীয়া এক্স’ন-কমেডী চলচ্চিত্ৰখনৰ পৰিচালনাৰে জনপ্ৰিয় হৈ পৰা কেনী দেউৰী বসুমতাৰীয়ে লেখক ৰূপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে ২০১১ চনত প্ৰকাশ পোৱা চকলেট_গীটাৰ_ম’ম’জ’ নামৰ এই ইংৰাজী উপন্যাসখনেৰে৷ আধুনিক পৃথিৱীৰ যুৱ প্ৰজন্মৰ মনস্তত্বৰ এক হাস্য-মধুৰ প্ৰতিফলন এই উপন্যাস৷ মূলত: গুৱাহাটী মহানগৰীক পটভূমি হিচাপে লৈ ৰচিত উপন্যাসখনত নগৰীয়া জীৱন সুন্দৰভাৱে ৰূপায়িত হৈছে৷ এগৰাকী অভিলাসী আৰু ৰোমান্তিক যুৱকৰ প্ৰেমৰ কাহিনীৰে আগবঢ়া বিষয়বস্তুত বিশেষ নতুনত্ব নাই যদিও কাহিনীৰ উপস্থাপন খুবেই আকৰ্ষণীয়৷ কাহিনীৰ আদিৰে পৰা শেষলৈকে চৰিত্ৰসমূহৰ ৰসাল (witty) কথোপকথন, কামৰ ধৰণে পাঠকক যথেষ্ট আমোদ দিব৷ উপন্যাসৰ সামৰণিয়ে এক অপ্ৰত্যাশিত গতি লৈ পাঠকক কিছু চাচপেঞ্চত ৰাখিবলৈও সক্ষম হৈছে৷ 

কিতাপখনৰ আকৰ্ষণীয় নাম আৰু বেটুপাতৰ দৰেই কাহিনীৰ উপস্থাপনৰ ধৰণো ব্যতিক্ৰমী আৰু উপভোগ্য৷ মুঠতে ২২ টা খণ্ডত বিভক্ত উপন্যাসখনৰ পঞ্চম খণ্ডটোত (A Year Goes by) কেৱল এটা বাক্য ‘A Year went by’ৰে লেখকে কৌতুকপূৰ্ণভাৱে সামৰি থৈছে৷ হাস্যৰসেৰে পৰিপূৰ্ণ ঘটনাসমূহ আৰু কাহিনীৰ ক্ষিপ্ৰ গতিৰ বাবে আমনি নিদিয়াকৈ একেবহাতে পঢ়ি শেষ কৰিব পৰাকৈ উপন্যাসখনে যিকোনো স্তৰৰ পাঠকৰ মনোযোগ আকৃষ্ট কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব৷ উপন্যাসখনৰ শেষৰ কিছু অংশত অত্যাধিক নাটকীয়তাই উজুটি খুৱায় যদিও সামগ্ৰিকভাৱে নৱ-প্ৰজন্মৰ বাবে উপন্যাসখন যথেষ্ট উপভোগ্য হ’ব বুলি আশা কৰিব পাৰি৷ উপন্যাসৰ কাহিনীত অদৃষ্টই ঠিক কৰি থোৱা সেই বিশেষগৰাকীৰ সন্ধানৰ বাবে নায়কে সৃষ্টি কৰা গানটোৰ স’তে কাহিনীৰো কিছু আভাস পাবৰ বাবে লেখকৰ ভিডিঅ’ টোও ইয়াত চাব পাৰে৷ প্ৰথমখন উপন্যাসতে নিসন্দেহে কেনী দেউৰী বসুমতাৰীয়ে তেওঁৰ সাহিত্য প্ৰতিভাৰ পৰিচয় দিছে৷ অনাগত দিনত তেওঁৰ পৰা যুৱপ্ৰজন্মৰ উপযোগী এনে অধিক অৱদান আশা কৰিলো৷


নাম: চকলেট_গীটাৰ_ম’ম’জ (Chocolate_Guitar_Momos)
লেখক: 
কেনী দেউৰী বসুমতাৰী
ভাষা: ইংৰাজী
প্ৰকাশক: ৱেষ্টলেণ্ড লিমিটেড ( Tranquebar Press, Westland Limited) (৩০ জানুৱাৰী, ২০১১)
মূল্য: দুশ টকা
পৃষ্ঠা সংখ্যা: ২৪৮ পৃষ্ঠা




(কিতাপখন অনলাইন বিক্ৰেতা snapdeal.com, amazon.in infibeam.com আৰুcrossword.in তো উপলব্ধ)

Sunday, 26 May 2013

‘ৰিভাৰ ডগ’: মহাবাহু ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উৎপত্তিস্থলৰ পৰা বংগোপ সাগৰৰ মোহনালৈ এক বৰ্ণাঢ্য যাত্ৰা


‘ৰিভাৰ ডগ’ বৃটিছ পৰ্য্যটক তথা লিখক মাৰ্ক চান্দে ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উৎপত্তিস্থলৰ পৰা বংগোপ সাগৰৰ মোহনালৈ কৰা পৰিভ্ৰমণ সম্পৰ্কে ৰচনা কৰা এখন ভ্ৰমণ কাহিনী ৷ ১৯৫১ চনত জন্ম গ্ৰহণ কৰা মাৰ্কে জীৱনৰ সৰহভাগ কাল ভ্ৰমণ কৰিয়েই পাৰ কৰিছে৷ শেহতীয়াকৈ তেওঁৰ তাৰা নামৰ হাতীজনীৰ সৈতে ইতিহাসৰ প্ৰথম মহিলা মাউত পাৰ্বতী বৰুৱা (প্ৰতিমা পাণ্ডে বৰুৱাৰ ভগ্নী)ৰ লগ হৈ ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলত কৰা ভ্ৰমণৰ সাৱলীল বৰ্ণনাসমৃদ্ধ ‘ট্ৰেভেলচ অন মাই এলিফেন্ট’ (Travels on My Elephant ) নামৰ গ্ৰন্থখনে আন্ত:ৰাষ্ট্ৰীয় খ্যাতি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে৷

বিখ্যাত লিখক তথা পৰ্যটক চাৰ্লছ এলেন ( Charles Allen )ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিভিন্ন দু:সাহসিক অভিযানৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ ১৯৮২ চনত মাৰ্কে পোন-প্ৰথমে ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উৎপত্তিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বংগোপ সাগৰৰ মোহনালৈকে সমগ্ৰ গতিপথেৰে এনে এক যাত্ৰাৰ পৰিকল্পনা কৰে৷ চাৰ্লছ এলেনে “Last Great Asian Adventure’’ বুলি অভিহিত কৰা এই যাত্ৰাৰ বাবে ভালেমান বছৰ জুৰি অধ্যয়ন আৰু প্ৰস্তুতি চলাই তেওঁ অৱশেষত ১৯৯৮-৯৯ চনত ইয়াৰ শুভাৰম্ভ কৰে৷
মানস সৰোবৰৰ এটা সৰু বৰফাবৃত জুৰিত আৰম্ভ হৈ তিনিখন দেশৰ মাজেৰে, ৫৭১৫ মিটাৰ উচ্চতাৰ পৰা সাগৰ-পৃষ্ঠলৈকে এই ১৮০০ মাইল জোৰা দৈৰ্ঘ্য অতিক্ৰম কৰি বংগোপ সাগৰত বিলীন হোৱা ব্ৰহ্মপুত্ৰ দুয়োপাৰৰ শত-সহস্ৰ লোকৰ জীৱনৰেখা স্বৰূপ৷ এই ব্ৰহ্মপুত্ৰই তীব্বতত চাংপো, তাৰপৰা “হে'য়াৰ-পিন”ৰ আকৃতিৰ গতিলৈ চিয়াং নামেৰে অৰুণাচলত সোমায়হি৷ ই অসমত বিভিন্ন উপনৈসমূহেৰে লগ লাগি বিশাল ৰূপ লয় আৰু সৰ্বশেষত বাংলাদেশত গংগাৰে লগ হৈ পদ্মা নামেৰে সাগৰলৈ গতি লৈ শেষত ই মেঘনা নামেৰে সাগৰত বিলীন হয়৷ গ্ৰন্থখনত এজন বিদেশী পৰ্য্যটকৰ দৃষ্টিভংগীৰে মহাবাহুৰ এই অনন্য ৰূপ, দুয়োপাৰৰ জনজীৱন তথা এই গতিপথৰ আলিয়ে-কেঁকুৰিয়ে লাগি ৰোৱা ইতিহাস সাৱলীলভাৱে অংকিত হৈছে ৷
তীব্বতৰ কৈলাশ পৰ্বতৰ বৰফাবৃত উচ্চতম শিখৰৰত এই অনন্য যাত্ৰাৰ শুভাৰম্ভণি ঘটাই তীব্বতৰ দুৰ্গম অংশ লিখকে খোজেৰে আৰু মাজে মাজে গাড়ী তথা য়াকেৰে অতিক্ৰম কৰে৷ চিয়াঙৰ পাৰৰ গেলিং, টুটিং,ব’না,পাংগ’, পেলিং আদি অৰুণাচল প্ৰদেশৰ অন্তৰ্ভুক্ত সৰু-বৰ ভিতৰুৱা অঞ্চলসমূহ মাৰ্ক আৰু তেওঁৰ সহযোগীসকলে খোজেৰে পৰিভ্ৰমণ কৰে। এই সমগ্ৰ যাত্ৰাপথত হোৱা বিভিন্ন অভিজ্ঞতা যেনে- বাঁহৰ ওলোমা সেঁতুৰে পাৰ হওঁতে পিছলি পৰি মৃত্যুমুখৰ পৰা ৰক্ষা পৰাৰ ৰোমাঞ্চকৰ অভিজ্ঞতা, আপঙৰ সোৱাদ তথা এই গাওঁসমূহৰ স্থানীয় মানুহৰ সৈতে হোৱা ভাব-বিনিময়ৰ এক সজীৱ বৰ্ণনাই পাঠকৰ বাবে অধিক মনোগ্ৰাহী কৰি তোলে৷ তাৰোপৰি এই চিৰ-পৰিৱৰ্ত্তনশীল আৰু ৰহস্যময় নৈখনক নিচেই ওচৰৰ পৰা অনুভৱ কৰা লিখকৰ বৰ্ণনাত নৈখন যেন জীৱন্ত হৈ উঠে৷
ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ অসমৰ ভিতৰৰ প্ৰায় সমগ্ৰ অংশটো অৰ্থাৎ পূৱৰ অসম-অৰুণাচল সীমান্তৰ পৰা পশ্চিমৰ ধুবুৰী পৰ্যন্ত লিখকে নাৱেৰে ভ্ৰমণ কৰে৷ এই নৌকাযাত্ৰাৰ মাজত ক্ষন্তেকীয়া বিৰতি লৈ তেওঁ ডিব্ৰুগড়, শিৱসাগৰ তথা মাজুলী আৰু কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানতো ভুমুকি মাৰি যায়৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ইপাৰ-সিপাৰ নেদেখা বিশালতাৰ মাজত দিক-বিদিক হেৰুওৱা অৱস্থাত লিখকে বাৰে বাৰে অনুভৱ কৰে এই মহাবাহুৰ সীমাহীন শক্তিৰ প্ৰভাৱ৷ য’ত একোৱেই স্থায়ী নহয়, যিখন নৈয়ে স্ব-ইচ্ছাৰেই দুয়োপাৰৰ অঞ্চলৰ মানচিত্ৰ ঘনে ঘনে সলনি কৰে তাত কোনোৱে যেন প্ৰকৃত অৱস্থান জনা অসম্ভৱ- কেৱল যেন নাৱৰ চালক ‘গামা’ই দিব্যচকুৰে নাৱৰ গতিপথ স্থিৰ কৰি তেওঁলোকক নিৰাপদে আগুৱাই নিছিল ৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ মাজে মাজে সিঁচৰতি হৈ থকা জনপ্ৰাণীবিহীন বালিচৰত নিশা কটাওঁতে পুৱতি নিশা আকাশেদি উৰি যোৱা শ-শ ধৃতিৰাজ চৰাই চাই চাই তেওঁ স্বগতোক্তি কৰি উঠিছিল- “Life couldn’t get much better than this”৷ তেনেদৰে মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰ পৰিদৰ্শন কৰি সত্ৰত বিৰাজমান অবিস্মৰণীয় পবিত্ৰতা, শান্তি আৰু নিৰ্মোহে তেওঁক বুৰাই পেলোৱা যেন অনুভৱ কৰিছিল ৷ শিষ্যসকলৰ শান্ত-সমাহিত আধ্যাত্মিক দৃষ্টিয়ে তেওঁক যেন চুম্বকৰ দৰে সন্মোহিত কৰি পেলাইছিল৷ সংসাৰৰ সকলো মায়া-মোহৰ পৰা মুক্ত হৈ মন্ত্ৰমুগ্ধৰ দৰে তেওঁ তাতে ৰৈ যাব খোজা যেন অনুভৱ কৰিছিল৷ সত্ৰৰ কাঠৰ দুৱাৰখন বন্ধ হৈ যোৱাৰ লগে লগে তেওঁ সপোনৰ পৰা সাৰ পাই উঠা যেন ভাৱ হৈছিল৷
ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুয়েদি নানা বিপদ বিঘিনি নেওচি আগবাঢ়োতে এনেদৰেই লেখক নানা পৰিস্থিতিৰ সম্মুখীন হৈছে , মাৰাঠী বন্ধুৰ পৰা আৰম্ভ কৰি জনজাতীয় গাৱঁৰ গাওঁবুঢ়া, অসমীয়া বন্ধু-বান্ধৱী, মিলিটেৰী কৰ্প’ৰেল, বাংলাদেশী আৰক্ষী আদি বিভিন্ন ব্যক্তিত্বৰ সৈতে এই যাত্ৰাৰ মূহুৰ্তবোৰ অতিবাহিত কৰিছে; এই সৰু বৰ ঘটনাবোৰ খুবেই মনোগ্ৰাহী ভাৱে লেখকে বৰ্ণনা কৰিছে। “ৰিভাৰ ডগ’’ৰ এই যুগমীয়া যাত্ৰাত লেখকৰ সহযাত্ৰী ‘ভাইটি’ নামৰ চিকাৰী কুকুৰটোৰ সৈতে সহমৰ্মিতাইয়ো ইয়াক অন্য এক মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছে৷ সমগ্ৰ যাত্ৰাৰ বৰ্ণনাৰ মাজত লিখকৰ ৰসবোধেও গ্ৰন্থখনিৰ প্ৰথমৰ পৰা শেষলৈকে পাঠকৰ বাবে উপভোগ্য কৰি ৰাখে৷ যাত্ৰাৰ বাটে পথে লিখকে প্ৰায় সকলো ঠাইৰ ইতিহাস, লোকগাঁথাৰ উল্লেখ কৰি পাঠকক বহু কথা জনাৰ সুযোগ দিছে৷ সকলো মিলি এই গ্ৰন্থখন নিশ্চিতভাৱে সকলো শ্ৰেণীৰ পাঠকৰ বাবে উপভোগ্য হৈ উঠিছে৷ তাৰোপৰি এই গ্ৰন্থখনে বিশ্বৰ অন্য অংশৰ পাঠক সমাজকো আমাৰ এই অঞ্চলৰ চহকী লোকসংস্কৃতি তথা কিংবদন্তী সমূহৰ প্ৰতি অধিক আগ্ৰহী কৰি তুলিব বুলি আশা কৰিব পৰা যায়৷

গ্ৰন্থ–ৰিভাৰ ডগ
(River Dog-A journey down the Brahmaputra)
গ্ৰন্থকাৰ-মাৰ্ক চান্দ (Mark Shand)
প্ৰথম সংস্কৰণ: ২০০২
প্ৰকাশক: লিটল ব্ৰাউন বুক গ্ৰুপ, লণ্ডন (Little, Brown Book Group, London)
মূল্য-৪৮৫ টকা
জুন, ২০১৩ সংখ্যাৰ সাহিত্য ডট অৰ্গত প্ৰকাশিত