Thursday 1 June 2023

উপন্যাস: ফাৰমানা (সপ্তম খণ্ড)

বগা ৰঙৰ কাঠৰ জপনাখন খুলি লৈ তুলিকা সোমাই গ’ল। সন্ধিয়া সাত বাজিছে যদিও এতিয়াও বেলি ডুবা নাই। আয়াৰলেণ্ডলৈ গ্ৰীষ্ম নামিছে। তাৰ লগে লগে বেলি ডুবাৰ সময়ো প্ৰতিদিনে অলপ অলপকৈ পিছুৱাই গৈ আছে। প্ৰথম লণ্ডনলৈ আহি এই কথাটো লৈ তুলিকাৰ আশ্চৰ্য্যৰ সীমা নাছিল। গ্ৰীষ্মৰ দিনকেইটাত প্ৰায় প্ৰতিদিনেই তাই ৰ’ লাগি চাইছিল নিশা দহমান বজালৈকে পশ্চিমৰ আকাশত জিলিকি ৰোৱা বেলিটোলৈ। তাকে লৈ বিদ্যুতে যে কিমান ৰগৰ কৰিছিল!

দুৱাৰত টোকৰ মাৰি তুলিকাই মুগ্ধ দৃষ্টিৰে চাৰিওফালে চালে। সন্মুখৰ চোতালখনত এথোপা হালধীয়া ডেফ’ডিল ফুল জকমকাই ফুলিছে। তাৰ কাষতে ভায়’লা ফুলৰ বেঙুণীয়া আৰু ডেইজীৰ সৰু সৰু বগা ফুলৰ দলিচা। ঘৰটোৰ বাওঁকাষে চোতালখন বহল হৈ গৈ পাছচোতালৰ লগত মিলিছেগৈ। সেইখিনিতে এটা আহল বহল গ্ৰীন হাউচ। ঘৰৰ সীমাৰ সিপাৰে শাৰী শাৰী মুকলি পথাৰ। দিগন্তত এলানি নীলিম পাহাৰ। আয়াৰলেণ্ডৰ এই অপূৰ্ব গ্ৰামীণ ৰূপটোৱে যেন তাইৰ মনলৈ অসমীয়া গাঁৱৰ প্ৰতিচ্ছ্বৱিখনকে আনি দিলে। পৃথিৱীৰ দুটা ভিন্ন প্ৰান্তত দুখন ঠাই। অথচ সেই একেই স্নিগ্ধ আৰু প্ৰশান্তিময় ৰূপ।

‘হেল্ল’! তুলিকা! আহা আহা, সোমাই আহা। তোমাৰ কাৰণেই বাট চাই আছোঁ।’ দুৱাৰ খুলিয়ে লিছাই মাত দিলে। লিছাৰ লগে লগে মেকুৰী এটাৰ এযুৰি সেউজীয়া চকুৱে দুৱাৰমুখত ধৰা দিলেহি।

‘এয়া অলিভ!’ লিছাই চিনাকি কৰি দিলে।

‘হাই অলিভ!’

তুলিকাই হাউলি লৈ লাহেকৈ অলিভৰ কিচকিচিয়া ক’লা নোমাল গাটোত হাত বুলাই দিলে। লগে লগে অলিভৰ কোমল চকুযুৰি মুদ খাই আহিল।

‘বৰ মৰমলগা মেকুৰী!’ লিছালৈ চাই তাই ক’লে।

লিছাৰ পিছে পিছে তুলিকা আৰু অলিভ দুয়ো সোমাই গ’ল। বহাকোঠাৰ একাষে থকা ষ্টেণ্ডত উমাল কোটটো ওলোমাই দি দুয়ো এইবাৰ আৰামী চোফাখনত বহি পৰিল।

আটোমটোকাৰীকৈ ৰখা এখন ঘৰ। বহা কোঠাটোৰ চুকে কোণে সিঁচৰতি হৈ আছে প্ৰকৃতিৰ সৈতে সম্পৰ্ক থকা অনেক সাজসজ্জা৷ চোফাৰ গাৰুৰ গিলিপৰ পখিলা কেইটাৰ পৰা দেৱালত ওলোমাই থোৱা প্লাষ্টাৰ অব পেৰিছৰ চৰাইকেইটালৈকে৷

‘কি সুন্দৰ তোমালোকৰ ঘৰখন!’ তুলিকাই নকৈ নোৱৰিলে।

লিছাই সন্তুষ্টিৰ হাঁহি এটা মাৰি ক’লে,

‘থেংক ইউ! আচলতে আমি এই ঘৰটো কিনা এবছৰহে হৈছে৷ প্ৰথম কেইমাহমান ডেনিয়েল আৰু মই প্ৰতিটো দেওবাৰ ঘৰৰ মেৰামতি-সাজসজ্জাত লাগি থাকোতেই পাৰ হৈছিল জানা৷ আমাৰ বহুত কষ্টৰ মূৰতহে এতিয়াৰ এই ৰূপটো পাইছেহি।’

‘অঁ, দেখিয়েই বুজিব পাৰি। ইমান ধুনীয়া! পিছে ডেনিয়েল ক’ত?’

‘আ: তাৰ কাম ওলাল হঠাতে! অ’মা টাউনত এই সপ্তাহতে গ্ৰীণহাউচ এটা সাজি দিব লাগে হেনো । এতিয়া ঠাণ্ডা কমি অহাৰ লগে লগে তাৰ কামৰ হেঁচাও বাঢ়ে। পিছে লগ পাবা তাক। অলপ পিছতে সি আহি পোৱাৰ কথা।‘

লিছাই এইবাৰ উৎসাহেৰে তুলিকাক বহা কোঠাত সজাই থোৱা ডেনিয়েলৰ কাঠৰ কাৰুকাৰ্য্যবোৰ দেখুৱাবলৈ ধৰিলে। সঁচাই নিপুণ বাঢ়ৈ ডেনিয়েল। সাগৰৰ পানীত উটি অহা কাঠবোৰ সংগ্ৰহ কৰি সি অপূৰ্ব দক্ষতাৰে ৰূপ দিছে গছ, চাহৰ পিয়লা,টেবুল লেম্প আদিৰ। মাজে-সময়ে ডেনিয়েলে এইবোৰ প্ৰদৰ্শনীতো দেখুৱাবলৈ নিয়ে, লিছাই গৌৰৱেৰে ক’লে।

লিছা আৰু ডেনিয়েলৰ সংসাৰখন, আটোমটোকাৰী ঘৰখন চাই চাই তুলিকা কিছু আনমনা হৈ পৰিল যেন। তাইৰোতো এনে এটা সপোন আছিল! জীৱনসংগীৰ সৈতে মিলি এখন আপোন ঘৰ সজাৰ। এখন সুখৰ সংসাৰ কৰাৰ!

নিজকে তাই সুধি চালে- কোনখন তাইৰ আপোন ঘৰ? অসমত এৰি অহা মাক-দেউতাকৰ ঘৰ? লণ্ডনৰ হেৰুৱা ঘৰখন নে আয়াৰলেণ্ডৰ এই এজনীয়া এপাৰ্টমেন্ট? প্ৰতিখন ঘৰৰ অস্থায়ী থুনুকা ৰূপটোৱে যেন তাইক যেন সোঁৱৰাই দিছে, কঙ্ক্ৰিটৰ দেৱালৰ ভিতৰত সুদৃশ্য আচবাব পত্ৰ আৰু সাজসজ্জাৰে ভৰাই পেলালেই সেই আপোন ঘৰখন গঢ় লৈ নুঠে। পূৰ নহয় সুখী সংসাৰৰ সপোনটো। সেই সপোনে আচলতে দিঠকৰ বাট বুলে ঘৰৰ চাৰিবেৰৰ মাজত অহৰহ উশাহ- নিশাহ লৈ চলি ফুৰা মানুহবোৰৰ হৃদয়ৰ মাজেৰেহে৷ সেই ঘৰৰ ভেঁটি গঢ়ে মানুহবোৰৰ মাজৰ পাৰস্পৰিক বিশ্বাস আৰু আন্তৰিকতাই৷

আছিলনে সেয়া বিদ্যুৎ আৰু তাইৰ মাজত? নাজানে তাই! সেই অভিশপ্ত দিনটোৰ এটা মুহূৰ্তই যেন তাৰ আগৰ বহুদিনৰ বহু পল-অনুপল নিশ্চিহ্ন কৰি দিলে৷ এতিয়া যেন সকলোবোৰ ধুঁৱলী কুঁৱলী হৈ পৰিছে তাইৰ বাবে৷ সন্দেহ হ’বলৈ লৈছে, সিহঁতৰ মাজত কি সঁচা আছিল, কি মিছা অছিল!

ঠক্ ঠক্ ঠক্। পুনৰ টোকৰৰ শব্দত লিছা আৰু তুলিকা দুয়ো প্ৰায় উচপ খাই উঠিল।

‘ফিয়নাই হ’ব কিজানি!’

কথাষাৰ কৈয়ে লিছাই অলপ খপজপাই গৈ দুৱাৰখন খুলি দিলেগৈ। এইবাৰো লিছাৰ পিছে পিছে অলিভ ল’ৰি গ’ল।

‘হাই লিছা, হাই অলিভ! অহ, তুলিকাও পালাহি!’ ফিয়নাৰ উচ্ছাস ভৰা মাত।

তাইৰ লগে লগে কোঠাটোলৈ যেন এজাক প্ৰাণচাঞ্চল্যৰ জোৱাৰহে সোমাই আহিল! তাইৰ খোজৰ লগে লগে আদা বৰণীয়া কেঁকুৰা চুলিটাৰী বান্ধি ৰখা ৰঙা চিল্কৰ স্কাৰ্ফখন দুলি দুলি আহিল। সেই স্কাৰ্ফৰ পৰা ৰঙা ফুটুকীয়া লিপিট খোৱা চোলাটো আৰু ভৰিৰ ক’লা লেগিঙছলৈকে ফিয়নাৰ চৌখিন মনৰ প্ৰকাশ সুস্পষ্ট।

কোমল চোফাখনত তুলিকাৰ কাষতে বহি লৈ তাই কৈ উঠিল,

‘মোৰ কথাতেই ইমানখিনি আয়োজন কৰাৰ বাবে বহুত ধন্যবাদ লিছা! তোমাৰ এই আহল-বহল হোম থিয়েটাৰৰ তুলনাত ক’ত আৰু মোৰ এজনীয়া এপাৰ্টমেণ্টৰ টিভিয়ে ঠাই পাব!’

‘কিয় নকৰিম ফিয়না! তাতে আমাৰ ঘৰত ডেনিয়েলে ঘৰতে কৰা আইৰিছ বীয়েৰৰ সোৱাদো আছে দিয়াচোন।’ এইবাৰ তাই তুলিকালৈ চাই বুজোৱাৰ সুৰেৰে ক’লে,

‘ডেনিয়েলে আজি কেইবাবছৰ ধৰি ঘৰতে বীয়েৰ তৈয়াৰ কৰি আহিছে। গতিকে আমাৰ ঘৰত সেইবিধৰ কেতিয়াও অভাৱ নহয় বুজিছা।’

তিনিও হাঁহি পেলালে।

‘পিছে সি ক’ত? অফিচৰ পৰা ডেৰেন আৰু মাৰ্কো অহাৰ কথা নাছিল জানো?’ ফিয়নাই সুধিলে।

লিছাই দোহাৰিলে, ডেনিয়েলৰ আজি দীঘলীয়া কাম। ফাৰমানাত বাঢ়ৈৰ কামৰ আজৰি নাই। ডেৰেনে আজি নিশা লাষ্টিম’ৰ দ্বীপত কেম্প কৰিছে কাৰলিউ চৰাইৰ আচৰণ অধ্যয়ন কৰিবলৈ। মাৰ্ক হয়তো নাহিব- ব্যক্তিগত কাৰণত।

‘কিয়? মাৰ্ক আৰু এলছাৰ মাজত সকলো ঠিকে আছেনে?’ ফিয়নাই স্বতস্ফুৰ্ত্ত ভাৱে কথাষাৰ কৈ লগে লগে অলপ অপ্ৰস্তুত হৈ ৰৈ গ’ল।

তুলিকাই একো নুশুনাৰ ভাও ধৰি অলিভৰ সৈতে খেলাত মন দিলে। অফিচৰ ৰটনাত সোমাবলৈ তাইৰ সংকোচ হ’ল। তাতে তাইৰ লাইন মেনেজাৰ মাৰ্কৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ বিষয়ে। কিন্তু একেসময়তে কিছু উৎসুকতায়ো আমনি কৰিলেহি তাইক।

‘হয়তো ঠিকে নাই! মাৰ্কে মাথোঁ পৰিয়ালৰ লেঠা বুলিয়ে সামৰি থ’লে ফোনত।’

তিনিটা পিয়লাত গাঢ় গিনিছ বীয়েৰখিনি ঢালি দি লিছাই উত্তৰ দিলে। তাৰপিছত কথাৰ প্ৰসংগ সলাবলৈকে যেন তুলিকালৈ চাই সুধিলে,

‘গিনিছেৰে আৰম্ভ কৰোঁ, নহয় জানো? আয়াৰলেণ্ডত গিনিছ নহ’লে একো উদ্‌যাপন কৰা নহয়, জানা নহয় তুলিকা?

তুলিকা আৰু ফিয়নাই মৃদু হাঁহিৰে বীয়েৰৰ পিয়লা কেইটা ল’লে। অন্য একো নুসুধিলেও লিছাৰ সেই কথাষাৰতে দুয়ো যেন এজাক ধুমুহাৰ উকমুকনিৰ উমান পালে। তুলিকাই জানে, লিছাই আজি দহবছৰ ধৰি মাৰ্কৰ লগত কাম কৰি আহিছে। লিছাই এদিন কৈছিল, তাহানিতে স্কুলৰ গৰমবন্ধৰ দিনত স্বেচ্ছাসেৱিকা হিচাপে নেচাৰৰ জৰীপৰ কামত সহায় কৰি দিছিল। তেতিয়াৰ পৰা আজি ফাৰমানাৰ লখ আৰ্ণ ৰিজাৰ্ভৰ ৱাৰ্ডেন হোৱালৈকে লিছাৰ কাৰণে মাৰ্ক পথপ্ৰদৰ্শক হৈ ৰৈছে। গতিকে মাৰ্কৰ সংসাৰত আউল লগাৰ ভূ প্ৰথম লিছাই পোৱাটোৱে স্বাভাৱিক।

তুলিকাৰ মনত পৰিল সিদিনা দৌৰিবলৈ যাওঁতে আৰ্ণ নৈৰ পাৰত দেখা দৃশ্যটোৰ কথা। কি হৈছে মাৰ্ক আৰু তেওঁৰ পত্নী এলছাৰ! কিহৰ জোৱাৰে বুদবুদনি তুলিছে তেওঁলোকৰ জীৱনত? তাই নীৰৱে সেই কৌতুহলখিনি সামৰি থ’লে। সেয়া যে এনেকৈ সোধাৰ কথা নহয়, সহকৰ্মীৰ লগত পতাৰ কথা নহয়!

লিছাই পপ্‌কৰ্ণেৰে উপচি থকা পৰ্চেলিনৰ নীলা ফুল কটা বাতিটো দুয়োলৈ আগবঢ়াই দিলে।

‘এতিয়াই আৰম্ভ কৰিমনে?’ তুলিকাই হাঁহি হাঁহি ক’লে।

‘কিয় নকৰিম! গেইম অব থ্ৰ'নছ্‌ আৰম্ভ হ’বই এতিয়া! লোৱা লোৱা!’

‘তুমি পিছে আগৰখিনি চালানে নাই তুলিকা?’ 

ফিয়নাই এই কথাটো সুধিব বুলি তুলিকা যেন প্ৰস্তুত হৈয়ে আহিছিল। চালে তাই। যৌনতা আৰু হিংসাৰে বুৰাই ৰখা দৃশ্যবোৰ দেও দি হ’লেও এফালৰ পৰা সকলোখিনি চালে। তাতে ফিয়নাই তাত অভিনয় কৰিছে বুলি জনাৰ পিছত নোচোৱাৰ প্ৰশ্নই নুঠে!

তুলিকাৰ উত্তৰটোৱে লিছা আৰু ফিয়না দুয়োকো সন্তুষ্ট কৰা যেন ভাৱ হ’ল। ফিয়নাই কিছু লাজ আৰু গৌৰৱ মিহলি সুৰেৰে ক’লে,

‘উপৰুৱা চৰিত্ৰতহে দেই। মানে এক্সট্ৰা। অভিনয়-সংলাপ বুলিবলৈ একো নাই তেনেকৈ। চখতে কৰা কামহে এইটো। কিন্তু তাৰ ছেটত মূল অভিনেতাকেইগৰাকীৰ আশেপাশে থাকি কাম কৰাৰ মজাই বেলেগ বুজিছা।‘

লিছাই সেই সুযোগতে ফিয়নাক সুধিবলৈ লাগিল গেইম অব থ্ৰ'নছ্‌ৰ বিভিন্ন চৰিত্ৰৰ আঁৰত থকা অভিনেতা সকলৰ কথা। জন স্ন’ৰ কথা বতৰা সঁচাকৈ বীৰোচিত নেকি? নাই নাই, তেওঁৰ চৰিত্ৰ আৰু আচল মানুহজনৰ সিমান মিল নাই বুলিয়ে ক’ব পাৰি। অঁ হয় নেকি! টিৰিয়ন মানুহজন কেনে? ডেনিৰিছ একা?

সিহঁতৰ আলোচনাবোৰ ক্ৰমাৎ ধূসৰিত হৈ তুলিকাৰ দুচকুত ভাঁহি উঠিল বিদ্যুতৰ হাঁহি ভৰা মুখখন। মাথোঁ দুটা বছৰৰ আগৰ কিংবদন্তী হেন হৈ পৰা মায়াময় এটি আবেলি। ট্যুৰিষ্ট বাছখনৰ পৰা নামিয়ে সি উত্তেজিত হৈ পৰিছিল।

‘চোৱা, এয়াই গেইম অব থ্ৰ'নছ্‌ৰ সেই বিখ্যাত কিংছ ৰ’ড!’ সি যেন নিজৰ দুচকুকে বিশ্বাস কৰিব পৰা নাছিল।

বীচ্চ গছৰ অকোঁৱা পকোৱা ডালেৰে ছাটি ধৰা আয়াৰলেণ্ডৰ এটি বাট। দ্য ডাৰ্ক হে'জ। সিদিনা সেই বাটত ভিৰ লগাইছিলহি গেইম অব থ্ৰনছ্‌ৰ অলেখ অসংখ্য অনুৰাগীয়ে। তাৰ মাজৰে এজন হৈ বিদ্যুতে বাটৰ সোমাজতে ডালিমগুটিয়া হাঁহিৰে ফটোৰ বাবে প’জ দিছিল।

ফেণ্টাচীৰ জগতখনত তুলিকাই তেতিয়াও ভৰি থোৱাই নাছিল। তেতিয়া তাইক আছ্ন্ন কৰি থৈছিল বিদ্যুতৰ সৈতে প্ৰথম বিদেশত একেলগে ফুৰাৰ উত্তেজনাই, যুগ্ম জীৱনৰ সপোন সপোন লগা মুহূৰ্তবোৰে।

‘এই ডাৰ্ক হে'জত সৰি পৰা দুডালমান গছৰ কাঠেৰে দুৱাৰ সাজি উত্তৰ আয়াৰলেণ্ডৰ দহটা পাবত ৰখা হৈছে। প্ৰতিখন দুৱাৰতে আটকধুনীয়া কাৰুকাৰ্য্য। গেইম অব থ্ৰ'নছ্‌ৰ পাছপৰ্ট ল’ব নেকি? সেইখন ল’লে প্ৰতিটো পাবতে দুৱাৰবোৰ চাবগৈ পাৰিব। পাছপৰ্টত একোটা ষ্টাম্পো মৰাই ল’ব পাৰিব।’ ট্যুৰ গাইডে যেন টোপহে দিছিল।

বিদ্যুতে সেই পাছপৰ্ট কিনি অনা দেখি তুলিকাই কান্ধ জোকাৰি হাঁহিছিল।

‘কি যে এক ট্যুৰিষ্ট গিমিক এইবোৰ!’

কিন্তু সৰু ল’ৰা এটাৰ দৰে বিদ্যুতৰ উল্লাস দেখি তাই আমোদো পাইছিল। পিছদিনা বিদ্যুতৰ সৈতে তায়ো বেলফাষ্টত বিচাৰি ফুৰিছিল সেই দুৱাৰবোৰ।

ফিয়নাৰ সুহুৰিৰ শব্দই তুলিকাক বাস্তৱলৈ উভতাই আনিলে। সিহঁতৰ সন্মুখৰ টিভিৰ স্ক্ৰীণত বাজি উঠিছে গেইম অব থ্ৰ'নছ্‌ৰ চিনাকি সুৰটো। তিনিও কিছু পোন হৈ বহি ল’লে। আজিৰ শেষ খণ্ডটো লৈ অনুৰাগীৰ অনেক জল্পনা কল্পনা। ইতিমধ্যে লিছাই ফিয়নাক কেইবাবাৰো সুধিছে কি হ’ব এই সামৰণি। প্ৰতিবাৰতে ফিয়নাই দোহাৰিছে, শেষৰ খণ্ডটোৰ কাহিনীৰ বিষয়ে সিহঁতকো কোনো উমান দিয়া হোৱা নাই। খুউব সংগোপনে কৰা হৈছিল এই ফিল্মিং।

গিনিছত চুমুক দি সিহঁতে গোটেই সময়ছোৱা প্ৰায় নীৰৱেই উপভোগ কৰিলে। মাথোঁ ফিয়নাই ভুমুকি মৰা দৃশ্যকেইটাত তাই উৎসাহেৰে স্ক্ৰীণৰ অলপ ওচৰলৈ উঠি গৈ আঙুলীয়াই দেখুৱালে। সৌৱা ৰাজকীয় ভোজত তাই মাটিৰ কলহটোৰ পৰা সকলোকে পানীয় বাকি দিছে৷ মলিয়ন বাদামী ৰঙৰ গাউন আৰু স্কাৰ্ফেৰে ফিয়নাক সঁচাই সেই প্ৰসাদৰ এগৰাকী ভৃত্য যেনেই দেখা গৈছে৷ অন্য এটা দৃশ্যত আকৌ তাই টিৰিয়ন লেনিষ্টাৰক গধুৰ কোটটো পিন্ধাই দিছেহি। এই অত্যাধুনিকা ফিয়নাৰ এক বিপৰীত ৰূপ সেয়া।

খণ্ডটো শেষ হয় মানে ফিয়নাৰ দুচকুৰ অযুত উৎকন্ঠা যেন কিছু হতাশালৈ পৰিৱৰ্ত্তন হ’ল৷

‘এনেকৈ শেষ হ’ব বুলি একেবাৰেই আশা কৰা নাছিলোঁ জানা৷’

ফিয়নাই নিজেও সামৰণিৰ একো ভূ পোৱা নাছিল বুলি এইবাৰহে যেন লিছা আৰু তুলিকাই সঁচাই বিশ্বাস কৰিলে।

নিশাৰ সাঁজ খাবলৈ বহিও তিনিওৰে মাজত সেই সামৰণিক লৈ আলোচনা চলি থাকিল। তাৰ মাজতে তুলিকাই অভেনত পোৰা আলু আৰু মাংসৰ চুপখিনিৰ বাবে লিছাৰ শলাগ ল’লে। লিছাই পুনৰ গিনিছ বীয়েৰ বাকিবলৈ লোৱাত ফিয়নাই নিজৰ গিলাচটো ধৰি লৈ ক’লে,

‘মোক কমকৈ দিয়া। গাড়ী চলাই ঘৰ পাবগৈ লাগিব। তুলিকা, তোমাকো ঘৰত নমাই থৈ যাব পাৰিম দেই।’

তুলিকাই জানে, আয়াৰলেণ্ডত বীয়েৰৰ জনপ্ৰিয়তা যিমান, সিমানেই কঠোৰ সুৰাক লৈ আইনো। ট্ৰেফিক পুলিচৰ পৰীক্ষাত আইনী সীমাতকৈ বেছি সুৰাৰ পৰিমাণ ধৰা পৰিলে বৃহৎ জৰিমণা আৰু দণ্ডৰ ভয়। গতিকে ফিয়নাৰ সতৰ্কতাক লৈ তাই আচৰিত নহ’ল।

‘অঁ, খাই উঠি ‘বায়াৰ’ত বহিমগৈ বুলি ভাৱিছোঁ আকৌ! তুমি চাইডাৰ ল’বা তেনে। এলকহলৰ পৰিমাণ কম যেতিয়া সীমাৰ ভিতৰতে থাকিব।’ লিছাই ক’লে।

‘বায়াৰ মানে?’ মাংসৰ চুপ এচামুচ তুলি লৈ তুলিকাই সুধিলে।

‘দেখিবাগৈ ৰ’ৱা।’ লিছাই ৰহস্য সানি কৈ থ’লে।

সঁচাকৈ খোৱা বোৱা সামৰি দুয়োকে লৈ গৈ লিছাই পাছচোতাল পোৱালেগৈ। শাৰী শাৰীকৈ লগোৱা বিলাহী আৰু কেইল শাকৰ মাজেৰে গৈ সিহঁতে গ্ৰীণ হাউচটোৰ একাষে এটা কণমানি কাঠৰ ঘৰ পালেগৈ। ঘৰটোৰ সন্মুখত এখন কাঠৰ ফলক। তাতে বগা আখৰেৰে ইংৰাজীত লিখা আছে- দ্য বায়াৰ (the byre), অৰ্থাৎ- গোহালি। নামটোৱে আমোদ দিলে তুলিকাক।

‘আয়াৰলেণ্ডৰ গাঁৱৰ ঘৰ যেতিয়া গৰু থাকক বা নাথাকক গোহালি এখনতো থাকিবই লাগে, নহয় জানো?’ 
লিছাই হাঁহি মাৰি বায়াৰৰ দুৱাৰখন খুলি দিলে।

নামতহে গোহালি যদিও একোঠলীয়া ঘৰটোৰ ভিতৰখন সুসজ্জিত। কোঠাটোৰ বেঁৰৰ ইমূৰৰ পৰা সিমূৰলৈকে সৰু সৰু নীলা লাইটৰ লানি। একাষে ব্যৱসায়িক পাব বা বাৰৰ আৰ্হিত কাঠৰ এখন ওখ দীঘলীয়া টেবুল। তাৰ ভিতৰফালে বীয়েৰৰ বাবে তিনিটাকৈ পৃথক টেপ। এচুকত এখন ঘুৰণীয়া কাঠৰ টেবুলৰ চাৰিওফালে কেইবাযোৰো আৰামী চকী। সকলো হেনো ডেনিয়েলে নিজেই সজা। বায়াৰৰ একোণৰ দেৱালত কণমানি দুটা অসমীয়া জাপিও সজাই থোৱা আছে। যোৱামাহত বিহুৰ সময়ত তুলিকাই সিহঁতক উপহাৰ দিয়া। তাকে দেখি তাই সুখী হৈ পৰিল।

‘ইয়াতে আমি প্ৰায়ে বন্ধু বান্ধৱৰ সৈতে সন্ধিয়াবোৰ কটাওঁ। আড্ডা, গান আৰু বীয়েৰ একেঠাইতে পালে আইৰিছ মানুহক আৰু কি লাগে!’

লিছাৰ কথা শুনি তুলিকাৰ মনত পৰিল, প্ৰথম লণ্ডনলৈ অহাৰ পিছত এদিন তাৰে জনপ্ৰিয় পাব এখনলৈ বিদ্যুতে তাইক লৈ গৈছিল। সি কৈছিল, আচলতে ব্ৰিটেইনত এই পাবৰ ধাৰণাটো আহিছে ‘পাব্লিক হাউছ’ৰ পৰা। ব্ৰিটিছ সমাজৰ প্ৰাণকেন্দ্ৰ এই পাববোৰ। আড্ডা মৰা, খা-খৱৰ লোৱা, কামৰ আলোচনা, ফুটবল খেল চোৱা, ব্যস্ত এটা দিনৰ শেষত অলপ আৰাম কৰা- সকলোৰে বাবে মুকলি এই পাব। সিদিনা বিদ্যুতৰ বিদেশী বন্ধুবোৰক লগ পাই, মাজনিশালৈকে আড্ডা দি তুলিকাই সেয়া ঠিকেই বুজিছিল।

লিছাৰ ফোনত মিহি সুৰ এটা বাজি উঠিল। ডেনিয়েলৰ ফোন। আধাঘণ্টামানৰ পিছতে পাবহি হেনো। লিছাই তাৰ কথামতে এইবাৰ এটা টেপৰ পৰা নতুনকৈ বীয়েৰ বাকিলে।

‘এইবিধ ডেনিয়েলৰ নতুন বেৰীৰ বীয়েৰ। খাই চোৱাচোন।’

কাঠৰ চকী এখনৰ কোমল গাদীত আউজি আৰামকৈ বহি লৈ ফিয়নাই সুধিলে,

‘তোমালোকৰ বিয়াখন কেতিয়াকৈ লিছা?’

‘এইবছৰেই শেষৰফালে পতাৰ কথা ভাৱিছোঁ । কিন্তু জানাই নহয়, কেথ’লিক আৰু প্ৰটেষ্টাণ্টৰ মাজত বিয়া মানেই খোৱা-কামোৰা।’ এই প্ৰথমবাৰ লিছাৰ মাতত তুলিকাই উদাসী সুৰ শুনা পালে যেন।

‘কিন্তু তোমালোকেচোন আজি পাঁচবছৰ ধৰি একেলগে ঘৰ-সংসাৰ কৰিয়ে আছা। বিয়াত কি সমস্যা?’ ফিয়নাই যেন নুবুজিলে।

‘যোৱা পাঁচবছৰেই নহয়, মই আচলতে ডেনিয়লক সৰুৰে পৰা পোৱা। বাৰ-তেৰ বছৰ বয়সৰ পৰা আমি খেলৰ লগৰীয়া৷ গতিকে ধৰ্ম বা ৰাজনীতিয়ে মনত খোপনি পোতাৰ আগতেই ভালপোৱাই খোপনি পুতি ল’লে বুজিছা। এতিয়া বিয়াখন কোনটো গীৰ্জাত হ’ব তাকে লৈ লেঠা। কেথ’লিক গীৰ্জাত হ’লে ডেনিয়েলৰ পৰিয়ালৰ মানুহবোৰ নাহে। প্ৰ’টেষ্টাণ্ট গীৰ্জাত আকৌ মোৰ পৰিয়ালে ভৰি নিদিয়ে।’

তুলিকাই এই বিদেশী মাটিত ভৰি থোৱাৰ দিনাৰে পৰা আয়াৰলেণ্ডত কেথ’লিক-প্ৰটেষ্টাণ্টৰ ঐতিহাসিক বিৰোধৰ কথা শুনি আহিছে। আগৰদৰে তীব্ৰ বিভাজন নাথাকিলেও এতিয়াও এটা অলিখিত ব্যৱধান আছে বুলি তাই জানে৷ তাৰে প্ৰতীক স্বৰূপে কেথলিক আৰু প্ৰ’টেষ্টান্টৰ ঠাইবোৰ পৃথক কৰি এতিয়াও ৰাজধানী বেলফাষ্টত থিয় দি আছে বিশাল শান্তিৰ দেৱালখন। কিন্তু সেই বিৰোধে জীৱনবোৰ কেনেকৈ জটিল কৰি পেলাব পাৰে তাৰ যেন প্ৰথম সাক্ষ্য এয়া।

‘তোমালোকৰ খৱৰ কোৱাচোন।’ লিছাই হয়তো প্ৰসংগ সলাব খুজিলে।

‘মোৰতো জানাই। এতিয়াও সেই বিশেষজনৰ সন্ধানত।’ ফিয়নাৰ নাটকীয় সুৰত তুলিকা আৰু লিছাই হাঁহি পেলালে। পৰিৱেশটো পাতল হোৱাত তুলিকাই কিছু সকাহবোধ কৰিলে যেন।

‘কিয়, তোমাৰ অনলাইন ডেটিঙত কাকো লগ পোৱা নাই?’

‘লগ পাইছোঁ। পিছে মনে-মানুহে মিলা নাই বুজিছা। তাতে এই সৰু ঠাইত মন মিলা ডঙুৱা ডেকা কেইজননো ওলাব কোৱাচোন। তুমি কি ভাৱিছা তুলিকা?’

ফিয়নাৰ প্ৰশ্নটোত তুলিকাই থতমত খাই গ’ল।

কি ভাৱিছে তাই? এতিয়াওচোন তাইক সেই হেৰুৱা অতীতেই দিনে-নিশাই খেদি ফুৰিছে । সেই সকলোবোৰ শেষ হৈ গৈছে বুলি হৃদয়ে মানি ল’ব নোৱাৰিলে কেনেকৈ নতুন আৰম্ভণিৰ কথা ভাৱিব পাৰে?

‘নাজানো! এই এটা সম্পৰ্কৰ পৰাইচোন ওলাব পৰা নাই।’ কোনোমতে কথাষাৰ কৈ নীৰৱ হৈ ৰ’ল তুলিকা।

লিছা আৰু ফিয়নাই জানে তাই বিদ্যুতৰ সৈতে পৃথক হোৱাৰ কথা। কিন্তু সেই সম্পৰ্কই কি এক অতল যন্ত্ৰণাৰ খাৱৈ খান্দি থৈ গ’ল সেয়া জানো সিহঁতে বুজিব!

‘কেতিয়াবা এটা যাত্ৰাৰ শেষৰ পৰাই অন্য এটা নতুন যাত্ৰাৰ আৰম্ভণি হয় তুলিকা!’ লিছাই তুলিকাৰ হাতখন নিজৰ হাতত লৈ ক’লে।

তুলিকাই জানে, তাই বাস্তৱৰ মুখামুখি হোৱাৰ দৰকাৰ। এই সম্পৰ্কক অতীতৰ বুকুলৈ এৰি দিয়াৰ দৰকাৰ। আজি ছমাহ হৈ গ’ল বিদ্যুতৰ কোনো খৱৰ নোহোৱা। ঘৰৰ মানুহবোৰে তাইক সুধি সুধি এতিয়া ভাগৰি পৰিছে। সৌ সিদিনা মাথোঁ মাকে সুধিছে ডিভৰ্চ ফাইল কৰাৰ কথা। কিন্তু তাই যেন এতিয়াও এৰি দিব পৰা নাই সেই বান্ধোন। যেন এতিয়াও এক মৰীচিকাৰ মায়াত বন্দী তাই। সকলো এদিন ঠিক হৈ পৰিব। বিদ্যুত উভতি আহিব। সকলো পাহৰি তাই আকোঁৱালি ল’ব তাক।

বাহিৰত গাড়ীৰ শব্দ। লগে লগে হেডলাইটৰ পোহৰে গোটেই চোতালখন পোহৰাই পেলালে। লিছাই বায়াৰৰ দুৱাৰখন মেলি ভুমুকিয়াই চালে।

‘ডেনিয়েল পালেহি!’

ক্ষন্তেক পিছতে বায়াৰৰ সৰু দুৱাৰখনেৰে সোমাই আহিল ডেনিয়েল।তুলিকাই তেওঁক আগতে মাথোঁ এবাৰহে লগ পাইছে। কিন্তু লিছাৰ মুখত শুনি শুনি তাইৰ বাবে যেন তেনেই চিনাকি হৈ পৰিছে ডেনিয়েল। ডেনিয়েলৰ পিছে পিছে সোমাই আহিল অন্য এজন যুৱক। ডেনিয়েলৰ পৰিপাটী ক’লা টি-চাৰ্ট আৰু মুগা বৰণীয়া ট্ৰাউজাৰ। তাৰ বিপৰীতে সেই যুৱকৰ মুখত কেইবাদিনো নুখুৰুৱা দাঢ়ি, অবিন্যস্ত বেশভূষা।

ডেনিয়েলে তেওঁক দেখুৱাই দুৱাৰমুখৰ পৰাই ক’লে, ‘চোৱা, কাক লগ পালো!’

তেওঁক দেখামাত্ৰকেই লিছাৰ দুচকু জিলিকি উঠিল। ডেনিয়েলৰ ওঁঠত টপ্‌কৈ চুমা এটা দি তাই আগবাঢ়ি গৈ সেই যুৱকক সাৱটি ধৰিলেগৈ।

‘চ’ন! তুমিতো কাইলৈহে অহাৰ কথা আছিল? বেলফাষ্টত প্ৰগ্ৰেম কেনে হ’ল?’ লিছাই ওপৰাওপৰিকৈ প্ৰশ্নকেইটা কৰিলে।

‘আ:, আমাৰ দৰে মিউজিচিয়ানৰ য’তে ৰাতি ততে কাতি, জানাই চোন। বেলফাষ্টত গানৰ প্ৰগ্ৰেম অলপ আগতীয়াকৈ শেষ হ’ল। ডেনিয়েলে ক’লে, আজি ‘বায়াৰ’ত গেইম অব থ্ৰনছ্‌ৰ পাৰ্টি। গতিকে নাহি পাৰোঁনে?’ চ’নে দীঘল অবিন্যস্ত চুলিখিনি পিছলৈ ঠেলি দি হাঁহি হাঁহি ক’লে।

‘নে ‘বায়াৰ’ৰ বীয়েৰলৈ মনত পৰিল?’ ডেনিয়েলে তেওঁক জোকালে।

লিছাই চকু ঘোপা কৰি কৃত্ৰিম খঙেৰে চ’নলৈ চালে আৰু হঠাৎ মনত পৰাৰ দৰে ক’লে,

‘অহ, চিনাকি কৰাই দিওঁ ৰ’ৱা, তুলিকা, ফিয়’না- এয়া মোৰ দাদা চ’ন। আৰু চ’ন, এয়া তুলিকা আৰু ফিয়না। মোৰ লগতে নেচাৰত কাম কৰে।’

সি সৌজন্যসূচকভাৱে ক’লে, ‘হাই! হুৱাটছ দ্য ক্ৰেইক?’

হুৱাটছ দ্য ক্ৰেইক! প্ৰথমদিনা লাষ্টিৰ পথাৰত গেৰি জনষ্টনে এইষাৰ কথা কওঁতে তুলিকাই একো বুজি পোৱা নাছিল। এতিয়া সকলোৰে মুখত শুনি শুনি সহজ হৈ পৰিছে। এইয়া এক চিৰাচৰিত আইৰিছ সম্ভাষণ। অসমীয়াত খৱৰ ভালনে বুলি সোধাৰ দৰেই।

ডেনিয়েলৰ ‘বেৰি পান্স’ বীয়েৰ লৈ চ’ন ফিয়নাৰ সন্মুখৰ চকীখনতে বহি পৰিল। সিহঁতৰ মুখত গেইম অব থ্ৰনছ্‌ৰ কথা শুনি সি পোনেই গীটাৰত সেই সুৰ তুলিলে। তাৰ কাষতে বহি আছিল ফিয়না। সিদিনাৰ খণ্ডটোৰ সামৰণিক লৈ দুয়োৰে মাজত যেন পোনেই বিতৰ্ক হোৱাৰে উপক্ৰম হ’ল! তাকে দেখি লিছাই তুলিকাৰ সৈতে দৃষ্টি বিনিময় কৰিলে। অৰ্থপূৰ্ণভাৱে। তুলিকাই হাঁহিলে।

লাহে লাহে আড্ডা জমি উঠিল সিহঁতৰ। ফিয়না যেন আগতকৈও অধিক প্ৰাণচঞ্চল হৈ উঠিল। কোনে জানো কৈছিল, আইৰিছসকলে স্ফূৰ্তি কৰিব জানে। এতিয়া মাজনিশাৰ আড্ডা আৰু বীয়েৰ আৰু গানৰ মজলিচৰ মাজত তুলিকাৰ সেইটো কথাকে মনলৈ আহিল। লাহে লাহে গানৰ তালে তালে নাচ আৰম্ভ হ’ল। লিছাই চাব খোজাত তুলিকাই সিহঁতক দুপাকমান বিহু নাচি দেখুৱালে। ডেনিয়েলে দেৱালত সজাই থোৱা জাপি দুটা আনি চ’ন আৰু ফিয়নাক পিন্ধাই দিলেহি। এইবাৰ আৰু সিহঁতক কোনে পায়। হুঁচৰিৰ ভিডিঅ’টোকে চাই চাই দুয়ো পাৰ্য্যমানে চেষ্টা কৰিলে বিহুৰ মুদ্ৰাবোৰ আয়ত্ত্ব কৰিবলৈ। ফিয়না আৰু চ’নৰ বিহু নচাৰ ঢং দেখি সকলোৱে হাঁহি পেলালে।

এটা সময়ত আইৰিছ লোকগীতো শুনি চোৱা বুলি তুলিকাক কৈ লিছাই বজালে এটা জনপ্ৰিয় গান- ‘ৰটলিন বগ’।

‘হ’ হ’, দ্য ৰটলিন বগ
দ্য বগ ডাউন ইন দ্য ভ্যেলী-অ’
ৰিয়েল বগ, দ্য ৰটলিন বগ
দ্য বগ ডাউন ইন দ্য ভ্যেলী-অ’

আয়াৰলেণ্ডত ভৰি দিয়াৰ আগলৈকে তুলিকাই এই ‘বগ’ নামৰ বিশেষধৰণৰ পিটনিবোৰৰ কথা কেতিয়াও শুনি পোৱা নাছিল। এতিয়া সেই পিটনিক লৈ ৰচা লোকগীতটো শুনি তাই উপলব্ধি কৰিলে, আইৰিছ জীৱনৰ এক চিৰন্তন অংগ এই বগ।



‘এভৰিব’ডি!’ ইতিমধ্যে ঘুৰি ঘুৰি নাচিবলৈ আৰম্ভ কৰা লিছাই চিৎকাৰ কৰি উঠিল।

গানৰ গতি ক্ৰমাৎ খৰ হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে। তাৰ লগে লগে সকলোৱে উশাহ নসলোৱাকৈ ইমান পটুতাৰে গাবলৈ ধৰিলে যে তুলিকা আচৰিত হৈ গ’ল।

ইতিমধ্যে চ’ন আৰু ফিয়নাই যোৰ পাতি নাচিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ লিছা আৰু ডেনিয়েলে হাতত ধৰি টানি লৈ গ’ল তুলিকাকো। বাধ্যত পৰি তাই উঠি গ’ল। সিহঁতৰ নাচৰ তালে তালে হাত চাপৰি মাৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। গানৰ গতি যিমানেই খৰ হ’ল সিমানেই খৰকৈ সিহঁতে ঘুৰি ঘুৰি নাচিবলৈ ধৰিলে।সেই মুহূৰ্তৰ বাবে যেন তুলিকাই পাহৰি গ’ল সকলো৷ পাহৰি গ’ল তাইক চেপা মাৰি ধৰি থকা সকলো অস্থিৰতা আৰু যন্ত্ৰণা৷ নিজৰ অজানিতেই এটা সময়ত তাই সকলোৰে লগত আপোনমনে নাচিবলৈ ধৰিলে৷ সেই অচিন দেশত, সেই অচিন গানৰ তালে তালে।


No comments:

Post a Comment