চপেনৰ কলিজাটো

সিদিনা ৰাতিপুৱাৰ পৰাই প'লেণ্ডৰ ৰাজধানী ৱাৰশ্ব’ৰ আকাশ গোমা। তাতে ডিচেম্বৰৰ ঠেঁটুৱৈ-ধৰা জাৰ। তৰপে তৰপে উমাল কাপোৰ পিন্ধিহে ঘৰৰ বাহিৰ হোৱাৰ সাহস কৰিলোঁ৷ ৱাৰশ্ব’ বা প’লিছ ভাষাত ৱাৰশ্বাৱা মহানগৰীত এয়া মোৰ প্ৰথম সপ্তাহ। জেটলেগ আৰু শীতৰ প্ৰকোপৰ সৈতে এতিয়াও অভ্যস্ত হোৱাই নাই। তথাপি নতুন দেশখন ভালকৈ চোৱাৰ আৰু ইয়াৰ জীৱনৰ ৰং-ৰূপ উপভোগ কৰাৰ হেঁপাহতে ওলাই আহিবলৈ বাধ্য হ'লোঁ যেন!

মোৰ বাবে বাট চাই থকা শীত-তাপ নিয়ন্ত্ৰিত উবাৰখনত বহি লৈ স্বস্তিৰ নিশ্বাস পেলালোঁ।

’জিন ড’ব্ৰে (শুভ দিন৷)’- উবাৰৰ চালকজনে মাত দিলে। মাস্কৰ মাজেৰে দেখা পোৱা তেওঁৰ মুখৰ অবয়বটো আৰু কথাৰ সুৰটোত ৰাছিয়াৰ মানুহ যেন ভাৱ হ'ল।

উমাল টুপী, স্কাৰ্ফ আৰু হাতৰ ডাঠ মোজাযোৰ খুলি খুলি ময়ো সম্ভাষণ জনালোঁ, 'জিন ড'ব্ৰে!'

যোৱা কেইদিনত ইয়াত ইংৰাজী কোৱা মানুহ কমেই পাইছোঁ। গতিকে বাটে-ঘাটে দুই এষাৰ প'লিছ কথা-বতৰা নাজানিলেই নহয়। সেয়ে এইকেইদিনতে ময়ো কাম চলাকৈ যি পাৰোঁ প'লিছ কোৱাৰ অভ্যাস কৰিছোঁ।

মই আলহী হৈ থকা প'লিছ বন্ধু য়ানেকৰ ঘৰৰ পৰা মূল চিটি চেণ্টাৰলৈ গাড়ীৰে প্ৰায় আধাঘন্টাৰ বাট৷ সমগ্ৰ বাটছোৱা উবাৰৰ খিৰিকীৰে চাই গ'লো ৱাৰশ্ব' মহানগৰীৰ মাদকতাময় ৰূপ ৷ চাৰিওদিশে বৰদিনৰ উৎসৱমুখৰ পৰিৱেশ। মূলত: কেথ'লিক ধৰ্মী এই দেশত বৰদিনৰ আয়োজন বৰ আড়ম্বৰপূৰ্ণ। দোকান-পোহাৰ আৰু বাটে-পথে ৰং-বিৰঙী লাইট আৰু সাজ-সজ্জা। 

অ'ল্ড টাউন স্কুৱাৰত ৰাজকীয় প্ৰসাদ আৰু ছিগমাণ্ডৰ স্তম্ভ

অ’ল্ড টাউন স্কুৱাৰত উবাৰখনৰ পৰা নমাৰ লগে লগেই শীমশীতল বতাহ এজাকে মোক চুই গ’লহি৷ এই অ’ল্ড টাউন ৱাৰশ্ব'ৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন অংশ৷ অ'ল্ড টাউনৰ ঠিক সোঁমাজতে আহল বহল মুকলি স্কুৱাৰ। তাৰ একাষে আটকধুনীয়া কাৰুকাৰ্য্যৰ ৰাজকীয় প্ৰসাদ৷ বিপৰীতে সৰু-বৰ দোকান, ৰেষ্টোৰাঁ, গিৰ্জাঘৰ আৰু সংগ্ৰহালয় ইত্যাদি। 

ৰাজকীয় প্ৰসাদৰ সন্মুখতে সুউচ্চ ছিগমাণ্ডৰ স্তম্ভ। ৱাৰশ্ব'ত ভৰি দিয়াৰ দিনাই সেয়া দেখুৱাই বন্ধু য়ানেকে কৈছিল, প’লেণ্ডৰ তৃতীয়জন ৰজা এই ছিগমাণ্ড (Sigismund III Vasa)-এ পোন্ধৰ শতিকাত প’লেণ্ডৰ ৰাজধানী ক্ৰাক’ভ (Kraków) ৰ পৰা ৱাৰশ্ব'লৈ আনিছিল৷ তাৰে স্মৃতিত স্থাপিত এই স্তম্ভ৷

আজি সেই স্তম্ভৰ তলতে দেখা পালোঁ কমলাৰঙী ছাতি এটা মেলি লৈ থিয় দি আছে এজন যুৱক। আগবাঢ়ি গৈ সুধিলোঁ,

’আপুনিয়ে ৱাকিং ট্যুৰৰ গাইড নেকি?’

’হয়, মোৰ নাম মেক্স৷ আপোনালোকক আজি ময়ে ৱাৰশ্ব' দেখুৱাম৷’

মেক্সৰ বয়স মাথোঁঁ বিছ-বাইছ বছৰহে হ'ব যেন লাগিল৷ ইমান কমবয়সতে নিজৰ ঠাইখনক লৈ তেওঁৰ আগ্ৰহ দেখি মোৰ ভাল লাগিল৷ ক্ষন্তেক পিছতে আমাৰ কাষ চাপি আহিল এহাল গ্ৰীক দম্পতী৷ মোৰ দৰেই প'লেণ্ডৰ অতীত আৰু বৰ্তমানৰ বুজ লোৱাৰ হেঁপাহত আহিছে তেওঁলোক। দুয়ো চল্লিশৰ অনুৰ্দ্ধৰ। গম পালোঁ, কৰ্মসূত্ৰে যুৱকজন লণ্ডনত, যুৱতীগৰাকী এথেন্সত থাকে৷ গতিকে বৰদিনৰ বন্ধত দুয়ো প’লেণ্ডত লগ হৈছেহি ৷

মেক্সে আমাৰ চিনাকি লয় মানে হুৰহুৰাই বৰফ পৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে৷ বাট-পথ আৰু দাঁতিকাষৰীয়া ঘৰ, গছ-বন সকলো নিমিষতে ছানি পেলালে বৰফৰ শুভ্ৰ দলিচাই৷ উমাল কাপোৰৰ তৰপৰ পৰা কোনোমতে দুচকু মুকলি কৰি লৈ আমি মেক্সৰ সৈতে খোজ আগবঢ়ালোঁ।তাৰ লগে লগে মেক্সে আমাক অ’ল্ড টাউনৰ ইতিহাসৰ আভাস দিলে। 

দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত জাৰ্মানীৰ নাজী বাহিনীয়ে এই মহানগৰৰ প্ৰায় ৮৫% ধ্বংস কৰি পেলাইছিল। মাটিৰ সৈতে মিলি গৈছিল প্ৰায় সকলোবোৰ ঘৰ-দুৱাৰ অৰু ঐতিহাসিক কীৰ্তিচিহ্ন। বহু প'লিছ নাগৰিক বন্দী হৈ পৰিছিল শ্ৰমিক শিবিৰ বা নাজী কন্‌চেণ্ট্ৰেশ্যন কেম্পত৷ মানৱতাৰ এক কৰুণ ইতিহাস সেয়া৷ ৱাৰশ্ব'ৰ অলিয়ে গলিয়ে মেক্সে আমাক সেই ইতিহাসৰে চানেকি দেখুৱাই গ’ল৷

কিন্তু নাজী বাহিনীয়ে নিশ্চিহ্ন কৰি পেলাব খোজা ৱাৰশ্ব' যেন শ্মশানৰ পৰাই পুনৰ জী উঠিল। বিশ্বযুদ্ধৰ শেষত মহানগৰখনৰ ঘৰ-বাট-দলং-গীৰ্জা সকলোৰে এক অভূতপূৰ্ব পুনৰ্নিমাণ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হ’ল৷ বহুবছৰ জোৰা কষ্ট আৰু পৰিশ্ৰমেৰে এই অ’ল্ড টাউন পুনৰ আগৰদৰেই হুবহু নিৰ্মাণ কৰি উলিওৱা হ'ল৷

’প্ৰতিটো বাটৰ দুয়োকাষে, ঘৰবোৰৰ ভিতৰে-বাহিৰে সম্পূৰ্ণ একেদৰেই নিখুঁতভাৱে পুনৰ্নিমাণ কৰিবলৈ যুদ্ধত বিধ্বস্ত দেশখনে পুঁজি ক’ৰ পৰা গোটালে?’ মোৰ কৌতুহল হ’ল৷

’আপোনালোকে হয়তো বিশ্বাস নকৰিব! ইয়াৰ সকলো পুঁজি আহিছিল জনসাধাৰণৰ বৰঙণিৰ পৰা৷ সমগ্ৰ প’লেণ্ডৰ পৰা আহি এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ স্বেচ্ছাসেৱী গোট খাইছিলহি৷’

মেক্সৰ উত্তৰ শুনি আচৰিত হ'লোঁ। লগতে প'লিছসকলৰ অদমনীয় সত্বাৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাত মোৰ মূৰ দোঁ খালে। ৰাইজে নখ জোকাৰিলে সঁচাই নৈ বয়! তাৰেই এক অপূৰ্ব নিদৰ্শন হৈ থিয় দি আছে যেন এই মহানগৰ।

সিদিনা অবিৰাম সৰি থকা বৰফৰ মাজতে থিয় দি মেক্সে ইটোৰ পিছত সিটোকৈ প'লিছ জাতীয়তাবাদৰ বহু কাহিনী কৈ গ'ল। প’লেণ্ডৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ কবি ৰূপে জনাজাত আদাম মিটছ্কে‌ভিট্ছ‌ৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ সন্মুখত ৰৈ শুনিলোঁ কেনেকৈ সেই কবিয়ে প’লিছ সত্ত্বা জীয়াই ৰখাৰ বাবে কলমেৰে যুঁজিছিল৷ ক’পাৰনিকাছ চায়েন্স চেন্টাৰত মেক্সে এই দেশৰে সন্তান নিক’লাছ ক’পাৰনিকাছৰ অৱদানৰ কথা ক'লে। ৱাৰশ্ব’ বিশ্ববিদ্যালয় দেখুৱাই ক'লে মেৰী কুৰীৰ অধ্যাৱসায়ৰ কাহিনী৷ উচ্চ শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ বাবে এটা সময়ত ফ্ৰান্সলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিলেও মেৰী কুৰী অন্তৰেৰে চিৰদিন প’লিছ হৈয়ে ৰ’ল৷ তেওঁ আৱিষ্কাৰ কৰা প্ৰথমটো ৰাসায়নিক মৌলৰ সেয়ে নাম দিলে ’প’ল’নিয়াম' ৷ এই আৱিষ্কাৰেই তেওঁলৈ দ্বিতীয়টো ন’বেল বঁটা আনিছিল৷

এটা সময়ত আমাক কিছু সকাহ দি বৰফ পৰা বন্ধ হ’ল৷ ডাৱৰ ফালি লাহেকৈ এচেৰেঙা ৰ’দো ওলাল৷ আমি তিনিও মেক্সৰ সৈতে খোজ দি য’তেই সুৰুঙা পালোঁ তাতে ৰ’দৰ উত্তাপত হাত-ভৰিবোৰ সজীৱ কৰাৰ চেষ্টা কৰিলোঁ৷

ৱাৰশ্ব’ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বিপৰীতে এটা বিশাল গিৰ্জাঘৰ৷ তাৰ সন্মুখত ৰৈ মেক্সে ক’লে,

’এই হ’লী ক্ৰছ গিৰ্জা এটা সময়ত প’লেণ্ডৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ গিৰ্জা আছিল৷ এতিয়া পিছে ইয়ালৈ অন্য এটা আকৰ্ষণতহে পৰ্য্যটকৰ সোঁত বয়৷ কাৰণ এই গিৰ্জাতে বিশ্ববিখ্যাত সুৰকাৰ চপেনৰ কলিজাটো আছে!’

সেই কথা শুনি মোৰ দেহ-মন ৰোমাঞ্চিত হৈ উঠিল। তেন্তে এয়াই সেই ঠাই! য়ানেকৰ মুখত শুনা সেই কিংবদন্তীৰ উৎস!

ৱাৰশ্ব'ৰ হ’লী ক্ৰছ গিৰ্জা (ফটো: ৱিকি কমনছ)

ফ্ৰেডেৰিক চপেনৰ সংগীতৰ খ্যাতি সমগ্ৰ বিশ্বতে অতুলনীয়৷ ডেকা বয়সতে প’লেণ্ডত থিতাপি লোৱা ফৰাচী দেউতাক আৰু প’লিছ মাকৰ সন্তান চপেন এই মহানগৰতে ডাঙৰ হৈছিল৷ শৈশৱতে তেওঁ পৰিয়ালৰ সৈতে বহু দেওবাৰৰ দিন হেনো এই গিৰ্জাতে কটাইছিলহি৷ পিছে প’লিছ-প্ৰুছিয়ান যুদ্ধৰ সময়ত বিছ বছৰ বয়সতে চপেনে চিৰদিনৰ বাবে প’লেণ্ড এৰি যাবলৈ বাধ্য হ’ল৷ জীৱনৰ বাকী সময়ছোৱা তেওঁ ফ্ৰান্সত সংগীত সাধনা কৰি কটালে৷ চিৰৰুগীয়া চপেন মাথোঁ উনচল্লিছ বছৰ বয়সতে শয্যাশায়ী হ'ল। মৃত্যুৰ সময়ত ভনীয়েকক মাতি আনি ক’লে, তেওঁৰ শেষইচ্ছা তেওঁৰ কলিজাটো যাতে ৱাৰশ্ব'ৰ এই হ’লী ক্ৰছ গীৰ্জাত থোৱা হয়!

সেয়া ১৮৫০ চনৰ কথা। প'লেণ্ড তেতিয়া ৰাছিয়ান সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত। তাৰ মাজেৰেই বহু বাধা বিঘিনি অতিক্ৰম কৰি ভনীয়েকে চিচাৰ বটলৰ ভিতৰত ব্ৰেণ্ডিত ডুবাই চপেনৰ কলিজাটো প’লেণ্ড পোৱালেহি৷ স্বাধীনতাৰ বাবে হাঁহাকাৰ কৰি উঠা প’লেণ্ডত ইতিমধ্যে চপেন এক ৰাষ্ট্ৰীয় নায়ক হৈ পৰিছে৷ পিছে ভনীয়েকক আচৰিত কৰি সেই অমূল্য উপহাৰ গ্ৰহণ কৰিবলৈ গিৰ্জাৰ কৰ্তৃপক্ষ অমান্তি হ’ল৷ কাৰণ হ’ল, মৃত্যুৰ আগতে প্ৰগতিবাদী লেখিকা এগৰাকীৰ সৈতে চপেনৰ ৰোমান্টিক সম্পৰ্ক! ভনীয়েকৰ কাতৰ অনুৰোধ এৰাব নোৱাৰি অৱশেষত গিৰ্জাই কলিজাটো চমজি ল’লে। কিন্তু বহুবছৰ ধৰি বিশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সেই সুৰকাৰৰ কলিজাটো জাবৰৰ দ’মৰ সৈতে গিৰ্জাৰ কোনোবা চুকত অৱহেলিত হৈ পৰি ৰ’ল৷

১৯৪৫ চনৰ ৱাৰশ্ব’ বিদ্ৰোহ (Warsaw uprising)-ৰ সময়ত পুনৰ এবাৰ প’লেণ্ডত দেশপ্ৰেম উঠলি উঠিল৷ অতীতত হেৰাই যাব খোজা ৰাষ্ট্ৰীয় নায়কসকলৰ সন্ধান চলিল। সেই দিনবোৰতে এগৰাকী সাংবাদিকে কেনেবাকৈ জাবৰৰ দ’মৰ মাজত পৰি ৰোৱা চপেনৰ কলিজাটো বিচাৰি পালেগৈ৷ এইবাৰ পিছে মহা আড়ম্বৰেৰে গিৰ্জাত সেই উপহাৰ স্থাপিত হ’ল ৷

চপেনৰ সেই অপূৰ্ব কাহিনীৰেই সিদিনা মেক্সে আমাৰ ৱাকিং ট্যুৰ সামৰিলে। পিছে ভাগ্যৰ বিড়ম্বনাত তাৰ লগতে ময়ো প'লেণ্ড চোৱাৰ হেঁপাহ সামৰিব লগাত পৰিলোঁ। ক'ভিডত জুৰুলা হৈ দুটা সপ্তাহ ৱাৰশ্ব'ত গৃহবন্দী হৈ ৰ'লোঁ। অচিন দেশত অচিন পৰিস্থিতিত পাৰ কৰিবলৈ বাধ্য হ'লোঁ এছোৱা স্থবিৰ নিৰুপায় সময়।

গৈ থৈ কোৱাৰেনটিনৰ পৰা ওলাই প'লেণ্ড এৰাৰ আগতে মোৰ হাতত বাকী থাকিল এটা মাত্ৰ দিন। এই একমাত্ৰ দিনটোত কি কৰা যায়। য়ানেকে সোধাত বিশেষ নভৱাকৈয়ে ক'লোঁ,

'চপেনৰ জন্মস্থান চাবগৈ পাৰি, নহয়নে?'

সিদিনা য়ানেকে পিয়ান'ত বজোৱা চপেনৰ সুৰটো যেন তেতিয়াও মোৰ মনত ৰি ৰি কৈ বাজি আছিল। লগতে অহা যোৱা কৰি আছিল চপেনৰ কলিজাৰ কাহিনীটো।

কথামতেই কাম। পিছদিনাই আমি ৱাৰশ্ব'ৰ পৰা প্ৰায় পঞ্চাছ কি:মি: দূৰৈৰ চপেনৰ জন্মস্থান অভিমুখে ৰাওনা হ'লোঁ। মহানগৰী এৰি আমাৰ গাড়ী যিমানেই আগবাঢ়িল পকী বাটবোৰ ঠেক হৈ আহিল আৰু লাহে লাহে ধৰা দিলেহি প'লেণ্ডৰ এক নিৰিবিলি গ্ৰাম্য ৰূপে। মহানগৰীৰ ব্যস্ততা আৰু শাৰী শাৰী অট্টালিকাৰ ঠাই ল'লেহি দূৰ দিগন্তলৈকে বিয়পি থকা মুকলি পথাৰে। তাৰ মাজে মাজে সৰু সৰু পকী ঘৰ আৰু লঠঙা গছেৰে একো একোখন সৰু গাওঁ। 

চপেনৰ শৈশৱৰ ঘৰত এটি কোঠা

প্ৰায় এঘণ্টামানৰ পিছতে জেলাজ'ৱা ৱ'লা (Żelazowa Wola) নামৰ কণমানি গাওঁখনত আমাৰ গাড়ী ৰ'লগৈ। চাৰিওদিশে নিমাত-নিতাল এক মন জুৰোৱা পৰিৱেশ। বিশাল গেইটখনেৰে সোমাই প্ৰথমে আমি আধুনিক আৰ্হিৰ মিউজিয়ামটোলৈ আগবাঢ়ি গ'লো। তাত টিকেট লৈ বিশাল এক উদ্যান বা মেন'ৰ (manor) ৰ মাজত থকা এটি প'লিছ আৰ্হিৰ সৰু বগা ৰঙী ঘৰত আমি ভৰি দিলোঁগৈ। ১৮১০ চনত এই ঘৰতে চপেনৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ মাক হেনো এই উদ্যানৰ মূল অধিবাসী স্কাৰবেক (Skarbek) পৰিয়ালৰ পৰিচায়িকা আছিল। সেই সূত্ৰেই তেওঁলোকৰ মূল ঘৰৰ কাষতে এই ঘৰটোত চপেনৰ পৰিয়ালটো বাস কৰিছিল।

ঘৰটোৰ ভিতৰত বহা কোঠা, সংগীত কোঠা, পাকঘৰ আদিকৈ উনৈশ শতিকাৰ আচবাব আৰু সা-সামগ্ৰীৰে সুসজ্জিত কেইবাটাও কোঠা।বহা কোঠাত এযোৰ কাঠৰ চকী মেজ, কাঠৰ খাঁজ কটা এটা আলমিৰা, একাষে জুহাল। পাকঘৰতো সেই দশকৰ আৰ্হিৰে এখন ঘূৰণীয়া খোৱা মেজ। তাতে সজাই থোৱা আছে চীনামাটিৰ কাপ-প্লেট আৰু চাহৰ টিপয়। চপেনৰ জন্ম হোৱা বুলি ঠাৱৰ কৰা কোঠাটো আয়তাকাৰ। একাষে বিশাল খিৰিকীৰ কাষত এখন পিয়ানো আৰু অন্য মূৰত চপেনৰ প্ৰতিমূৰ্তি। অৱশ্যে চপেনৰ পৰিয়ালটো থকাৰ সময়ত এই ঘৰৰ ৰূপ এনে নাছিল। এতিয়াৰ এই ঘৰ নানা ঐতিহাসিক তথ্যৰ ভিত্তিত পুনৰ্নিমাণ কৰাহে।

তাৰ পৰা ওলাই এইবাৰ আমি ঘৰৰ চৌহদত থকা বাগিচাখনত খোজ দিলোঁগৈ। বিশাল বাগিচাখনত চিনাকি-অচিনাকি বিভিন্ন ফুল। এফালে লঠঙা গছেৰে এখন অৰণ্যৰ মাজত এটি বৰফাবৃত জুৰি। তাৰ ওপৰত কাঠৰ এখন কণমানি দলং। স্পিকাৰত ভাঁহি অহা চপেনৰ মনোমোহা সংগীতৰ সুৰে মুখৰিত কৰি তুলিলে সেই বাগিচাৰ আকাশ-বতাহ। তাকে শুনি শুনি মোৰ দুচকুত জিলিকি উঠিল বহু দশক পূৰ্বে এই বাগিচাৰে কোনোবা গছৰ তলত বহি সংগীত সাধনাত তন্ময় হৈ ৰোৱা কৈশোৰ চপেনৰ ৰূপ।

বাগিচাৰ পৰা দেখা পোৱা চপেনৰ ঘৰটো

এই আপোন ঘৰ আৰু মাতৃভূমিৰ পৰা নিৰ্বাসনেই চপেনৰ দেহ-মন ভাঙি পেলাইছিল নেকি বাৰু? বহুদিনলৈকে অন্তত: প'লিছসকলে তেনেকৈয়ে ধাৰণা কৰি আহিছিল। শেহতীয়াকৈ সেই ধাৰণাৰ সত্যাসত্য বিচাৰ কৰিবলৈএদল বিজ্ঞানী আগবাঢ়ি আহিল। তেওঁলোকে হ'লী ক্ৰছ গিৰ্জাত থকা চপেনৰ কলিজাটোৰ বৈজ্ঞানিক পৰীক্ষা কৰি তেওঁৰ মৃত্যুৰ প্ৰকৃত কাৰণ উদ্ভাৱনৰ প্ৰস্তাৱ দিলে। সেই বাতৰিয়ে পুনৰ বিশ্বত এবাৰ উখল-মাখল লগাই গ'ল।

অৱশেষত গিৰ্জাৰ কৰ্তৃপক্ষৰ অনুমতিক্ৰমে ২০১৪ চনৰ ১৪ এপ্ৰিলত কাঠৰ বাকচ খুলি সন্তৰ্পনে উলিয়াই অনা হ'ল সেই চিচাৰ বটল।দলটোৱে দেখা পালে এটা শতিকাৰ পিছতো সেই বটলৰ ভিতৰত থকা কগনেক (cognac) নামৰ মুগাৰঙী জুলীয়া দ্ৰব্যবিধ শুকাই যোৱা নাই। তাত ওপঙি আছে লোপথুপীয়া আৰু ফুলি উঠা চপেনৰ কলিজাটো! সেই কলিজাৰ কলাসমূহত থকা অস্বাভাৱিক দাগবোৰ চাক্ষুষভাৱেই কিন্তু তন্নতন্নকৈ পৰীক্ষা কৰি তেওঁলোকে ৰায় দিলে, চপেন ক্ৰ'নিক টিউবাৰকুল'ছিছৰ জটিলতাত ভুগিছিল। দলটোৱে সেই কলিজাটো উলিয়াই নানি পুনৰ একেটা বটলতে সাঁফৰ মাৰি উভতাই দিলে। এইবাৰহে যেন সকলোৰে কৌতুহল নিৰ্বাপিত কৰি চপেনৰ কলিজাটোৱে জিৰোৱাৰ অৱকাশ পালে!

প’লিছ আৰু ফৰাচীসকলে এতিয়াও হেনো চপেনক লৈ টনা-আঁজুৰা কৰিব খোজে৷ সিদিনা ওন্দোলা আকাশখন মূৰত লৈ শান্ত-সমাহিত সেই জেলাজ'ৱা ৱ'লা গাওঁ এৰাৰ পৰত সেই বিষয়ে পিছে আমাৰ কাৰো দ্বিমত নাথাকিল৷ চপেনৰ হৃদয়খন আক্ষৰিক অৰ্থতে চিৰদিন প’লেণ্ডৰ হৈ ৰ’ৱ। কথাতেই কয়- Home is where your heart is!