পৃথিৱীত চিনাক্ত হোৱা সকলো জীৱ-জন্তু, চৰাই চিৰিকটিৰে সাম্প্ৰতিক অৱস্থা মূল্যাংকণ কৰে আই ইউ চি এন (International Union for Conservation of Nature's (IUCN) নামৰ এটা আন্তৰ্জাতিক সংস্থাই৷ এই মূল্যাংকণত সংকটাপন্ন বুলি পোহৰলৈ অহা প্ৰজাতিসমূহ সংস্থাটোৱে বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ তালিকাভুক্ত কৰে৷ তালিকাখনক কোৱা হয় আই ইউ চি এনৰ ৰঙা তালিকা (IUCN Red List)৷ প্ৰত্যেক প্ৰজাতিৰ বাবে এই শ্ৰেণীসমূহ থিৰ কৰা হয় বিভিন্ন মাপকৰ সহায়ত৷ এইবোৰৰ ভিতৰত প্ৰজাতিবিধৰ ভৌগোলিক বিস্তৃতি এক গুৰুত্বপূৰ্ণ মূল্যাংকণ মাপক৷
শেহতীয়া এক গৱেষণাত প্ৰকাশ পোৱা মতে আই ইউ চি এনৰ পক্ষীকুলৰ সাম্প্ৰতিক ভৌগোলিক বিস্তৃতিৰ তথ্য সম্পূৰ্ণ সঠিক নহয়৷ বহুক্ষেত্ৰত প্ৰকৃত বিস্তৃতিতকৈ অধিক ঠাইক কোনো কোনো চৰাইৰ বসতিস্থল বুলি গণ্য কৰাৰ বাবে ৰঙা তালিকাৰ শ্ৰেণী নিৰূপণতো বিসংগতি ধৰা পৰিছে৷
গৱেষণাটোত চিটিজেন চায়েন্স নামৰ জনসাধাৰণৰ সমূহীয়া অৱদানেৰে গঢ়ি তোলা চৰাইৰ নিৰীক্ষণ সম্পৰ্কীয় তথ্যসমূহ বিশ্লেষণ কৰি বিজ্ঞানীসকলে এই তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে৷ চিটিজেন চায়েন্স নামৰ এই বিনামূলীয়াকৈ উপলব্ধ ৱেবছাইটত বিশ্বৰ যিকোনো ব্যক্তিয়ে চৰাই নিৰীক্ষণৰ তথ্য ঠাই আৰু সময়ৰ সৈতে অন্তৰ্ভুক্ত কৰি অৱদান আগবাঢ়াব পাৰে৷ গতিকে এনে তথ্যই প্ৰতিবিধ চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ বিস্তৃতি কিমানখিনি সেইবিষয়েও সঠিক বাতৰি দিব পাৰে৷
এই গৱেষণাই ভাৰতৰ কেৱল পশ্চিমঘাট অঞ্চল (Western Ghats) ত পোৱা (endemic) ১৮ বিধ চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত ১৭ বিধৰ ক্ষেত্ৰতে আই ইউ চি এনে প্ৰকৃত ভৌগোলিক বিস্তৃতিতকৈ অধিক বুলি নিৰূপণ কৰিছে বুলি দেখুৱাইছে৷ ইয়াৰ মূল কাৰণ হৈছে, ভৌগোলিক বিস্তৃতিৰ ভিতৰত কিছুক্ষেত্ৰত চৰাইৰ বসবাসৰ অযোগ্য ঠাইয়ো অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো৷ ফলত সঠিক ভৌগোলিক বিস্তৃতিলৈ লক্ষ্য কৰি ইয়াৰে দহবিধ প্ৰজাতিক আই ইউ চি এনৰ ৰঙা তালিকাত অধিক সংকটাপন্ন শ্ৰেণীত তালিকাভুক্ত কৰাত প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে৷ বিশ্বৰ জৈৱবৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণৰ বাবে লোৱা পদক্ষেপসমূহত এই ৰঙা তালিকাৰ শ্ৰেণীসমূহৰ ভিত্তিতে বিপদাপন্ন প্ৰজাতিক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হয়৷ সেয়ে প্ৰজাতিৰ সংকট অৱস্থাৰ সঠিক মূল্যায়ন নহ’লে বিপদাপন্ন প্ৰজাতি আমাৰ সকলোৰে অগোচৰে পৃথিৱীৰ পৰা বিলুপ্ত হোৱাৰ শংকা থাকে৷ গতিকে এই গৱেষণাই প্ৰজাতিৰ ভৱিষ্যত সঠিক মূল্যায়ন আৰু সংৰক্ষণত নতুন দিশৰ সূচনা কৰিছে৷
শেহতীয়া এক গৱেষণাত প্ৰকাশ পোৱা মতে আই ইউ চি এনৰ পক্ষীকুলৰ সাম্প্ৰতিক ভৌগোলিক বিস্তৃতিৰ তথ্য সম্পূৰ্ণ সঠিক নহয়৷ বহুক্ষেত্ৰত প্ৰকৃত বিস্তৃতিতকৈ অধিক ঠাইক কোনো কোনো চৰাইৰ বসতিস্থল বুলি গণ্য কৰাৰ বাবে ৰঙা তালিকাৰ শ্ৰেণী নিৰূপণতো বিসংগতি ধৰা পৰিছে৷
 |
| আই ইউ চি এনৰ ৰঙা তালিকাৰ শ্ৰেণীৰ বিসংগতি: অসুৰক্ষিত (VU-Vulnerable)-> বিলুপ্তপ্ৰায় (EN-Endangered) , নুন্যতম সংকটজনক (LC-Least concerned)-> সংকটাসন্ন (NT-Near-threatened) |
গৱেষণাটোত চিটিজেন চায়েন্স নামৰ জনসাধাৰণৰ সমূহীয়া অৱদানেৰে গঢ়ি তোলা চৰাইৰ নিৰীক্ষণ সম্পৰ্কীয় তথ্যসমূহ বিশ্লেষণ কৰি বিজ্ঞানীসকলে এই তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে৷ চিটিজেন চায়েন্স নামৰ এই বিনামূলীয়াকৈ উপলব্ধ ৱেবছাইটত বিশ্বৰ যিকোনো ব্যক্তিয়ে চৰাই নিৰীক্ষণৰ তথ্য ঠাই আৰু সময়ৰ সৈতে অন্তৰ্ভুক্ত কৰি অৱদান আগবাঢ়াব পাৰে৷ গতিকে এনে তথ্যই প্ৰতিবিধ চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ বিস্তৃতি কিমানখিনি সেইবিষয়েও সঠিক বাতৰি দিব পাৰে৷
এই গৱেষণাই ভাৰতৰ কেৱল পশ্চিমঘাট অঞ্চল (Western Ghats) ত পোৱা (endemic) ১৮ বিধ চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত ১৭ বিধৰ ক্ষেত্ৰতে আই ইউ চি এনে প্ৰকৃত ভৌগোলিক বিস্তৃতিতকৈ অধিক বুলি নিৰূপণ কৰিছে বুলি দেখুৱাইছে৷ ইয়াৰ মূল কাৰণ হৈছে, ভৌগোলিক বিস্তৃতিৰ ভিতৰত কিছুক্ষেত্ৰত চৰাইৰ বসবাসৰ অযোগ্য ঠাইয়ো অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো৷ ফলত সঠিক ভৌগোলিক বিস্তৃতিলৈ লক্ষ্য কৰি ইয়াৰে দহবিধ প্ৰজাতিক আই ইউ চি এনৰ ৰঙা তালিকাত অধিক সংকটাপন্ন শ্ৰেণীত তালিকাভুক্ত কৰাত প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে৷ বিশ্বৰ জৈৱবৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণৰ বাবে লোৱা পদক্ষেপসমূহত এই ৰঙা তালিকাৰ শ্ৰেণীসমূহৰ ভিত্তিতে বিপদাপন্ন প্ৰজাতিক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হয়৷ সেয়ে প্ৰজাতিৰ সংকট অৱস্থাৰ সঠিক মূল্যায়ন নহ’লে বিপদাপন্ন প্ৰজাতি আমাৰ সকলোৰে অগোচৰে পৃথিৱীৰ পৰা বিলুপ্ত হোৱাৰ শংকা থাকে৷ গতিকে এই গৱেষণাই প্ৰজাতিৰ ভৱিষ্যত সঠিক মূল্যায়ন আৰু সংৰক্ষণত নতুন দিশৰ সূচনা কৰিছে৷
No comments:
Post a Comment